Champagne is nog nooit zo duur geweest
De meeste merkchampagnes zijn dit jaar in prijs gestegen van ongeveer 30 naar 40 euro per fles. Een prijsverhoging van 33%, ruim hoger dan de inflatie. Toch blijven de Belgen champagne kopen. Terwijl er nochtans goede en goedkopere alternatieven zijn. "De term champagne is beschermd, maar de methode om champagne te maken niet."
Gaëlle Egoroff, directeur Bescherming en Promotie van het Comité Champagne, beseft dat ze de consumenten uitleg verschuldigd is: "Wat vele mensen vergeten, is dat ook de randproducten, zoals flessen, verpakkingen en transport, duurder zijn geworden. Daarbovenop komen alle inspanningen die onze regio extra doet tegen de uitstoot van koolstof en de klimaatopwarming. Tel dat allemaal op, en je krijgt deze hoge stijgingspercentages."
Toch blijven de mensen, en zeker de Belgen, champagne kopen, al is het nog afwachten of er in de komende feestperiode evenveel verkocht zal worden. Grégoire Van den Ostende, directeur van het Bureau Champagne Benelux, gaat er prat op dat champagne een sterke merknaam is: "Mensen willen champagne op het etiket, omdat hen dat de garantie van constante kwaliteit biedt. En ze willen hun genodigden ook tonen dat ze hen die kwaliteit schenken."
Champagne beschermt haar merknaam dan ook heel rigoureus: "Il n'est champagne que de la Champagne", is de stelregel. Dit jaar nog werden in de haven van Antwerpen 2.352 bierblikjes van het Amerikaanse merk Miller vernietigd omdat er "the champagne of beers" op stond.
Egoroff voegt daaraan toe dat champagne ook sterke emotionele gevoelens oproept: "Veruit het belangrijkste motief om champagne te drinken, zo blijkt uit marktonderzoek, is de nood aan afleiding en plezier in de realiteit van elke dag, mensen vergeten er even hun dagelijkse zorgen door."
De vraag is of die gevoelens alleen met champagne verbonden zijn, of met bubbels in het algemeen. En zeker in de context van beduidend hogere prijzen is het niet ondenkbaar dat er naar goedkopere alternatieven voor champagne gezocht zal worden.
In andere streken en landen zijn die er immers volop. "Mensen vergeten dat wel eens", zegt Dimitri Bonte, eigenaar van de invoerzaak Start2Taste in Waregem. "Zo wordt vlakbij Champagne, in Bourgogne, ook champagne gemaakt, al mag dat buiten Champagne niet zo genoemd worden. Vandaar dat hij daar crémant de Bourgogne heet. Maar de druiven zijn dezelfde, en ook de gebruikte methode is dezelfde. Ik daag mensen graag uit om blind een crémant te vergelijken met een champagne, en dan te zeggen welke van de twee de champagne is. Meestal lukt dat niet."
Er is ook crémant in andere Franse streken, zoals in de Elzas, de Loire, de Jura en Bordeaux, al worden daarvoor soms ook andere druiven gebruikt zodat de smaak en stijl verschillend zijn van champagne.
"Maar de methode om van wijn schuimwijn te maken, blijft wel dezelfde", zegt wijninvoerder Bart Rogiers van ChâteauxVini in Asse. "Je moet er alleen op letten dat de term méthode traditionnelle of méthode classique op de fles staat. Die vervangt de term méthode champenoise die ook wettelijk beschermd is. Maar alleen de term kan van die bescherming genieten, niet de methode zelf. Die mag iedereen gebruiken, overal in de wereld."
Die methode bestaat erin om een witte of rosé wijn een tweede gisting te laten ondergaan in een gesloten fles, zodat het vrijgekomen koolzuur gevangen blijft. Daarna blijft de schuimwijn nog maanden of zelfs jaren rusten op zijn bezinksel, waardoor de smaak verbetert.
"Die rusttijd is van groot belang voor de smaak en kwaliteit", weet invoerder Marc Dulst uit Blanden. "En het is perfect mogelijk dat een schuimwijn, die buiten Champagne wordt gemaakt, langer op zijn bezinksel heeft gerust dan een champagne. En bijgevolg beter is. Terwijl hij toch minder kost."
Ook buiten Frankrijk worden er heel wat schuimwijnen gemaakt zoals champagne, zonder dat die benaming gebruikt mag worden.
"Het bekendste voorbeeld is cava", zegt Wim Vanleuven, de grootste invoerder van Spaanse wijnen in ons land. "Helaas heeft cava een slecht imago gekregen doordat de grote industriële producenten een oorlog om de laagste prijs hebben ontketend. Maar cava wordt wel degelijk gemaakt zoals champagne, al worden meestal Spaanse druiven gebruikt. Maar er zijn ook cava's met dezelfde druiven als in Champagne. En die kunnen champagne in kwaliteit overtreffen. Helaas is het moeilijk om de consumenten daarvan te overtuigen. Ze betalen liever meer voor een minder goede champagne die uit een fabriek komt."
In Duitsland en Oostenrijk wordt eveneens schuimwijn gemaakt, die Sekt wordt genoemd en de kwaliteit van champagne kan evenaren. "Maar dan moet je erop letten dat er Traditionelle of Klassische Flaschengärung op de fles staat, waarmee de champagnemethode wordt bedoeld", aldus Guy Janssens van het Oostenrijks Wijnhuis.
In Italië wordt schuimwijn dan weer "spumante" genoemd, en staat er metodo classico op het etiket als hij volgens de champagnemethode werd gemaakt.
"Zeker in de regio Franciacorta, ook wel het Champagne van Italië genoemd, kunnen uitstekende alternatieven voor champagne gevonden worden", zegt Marc Dulst.
Ook Zuid-Afrika heeft zijn eigen term voor schuimwijn die zoals champagne wordt gemaakt: cap classique. Björn Monard van Ad Bibendum, een invoerder gespecialiseerd in niet-Europese wijnlanden, heeft zelfs een Argentijnse "champagne" in zijn gamma.
"Maar laten we zeker ons eigen land niet vergeten", zegt invoerder Bart Rogiers. "Hier worden steeds betere schuimwijnen gemaakt die zich met champagne kunnen meten."
Invoerders:
Start2Taste ( Waregem )
Oostenrijks Wijnhuis ( Viersel (Zandhoven) )
La Buena Vida ( Mol )
Dulst Wijn met Advies ( Blanden )
Châteaux Vini ( Ternat )
Ad Bibendum ( Sint-Truiden )
