Griekenland: antiek wordt hip
De comeback van de Griekse wijnen
Ooit al gehoord van wijnen van assyrtiko, athiri, roditis, savatiano, moschofilero, limino, agiorgitiko, xinomavro? Het zijn maar enkele van de meer dan honderd authentieke druivenrassen van Griekenland, vele daarvan reeds gekend vòòr onze tijdrekening. Want Griekenland is de bakermat van onze Europese wijncultuur. Lange tijd is het land afwezig geweest op de internationale wijnscène. Maar nu is de comeback een feit. Want wijnen van chardonnay en cabernet sauvignon zijn er nu wel genoeg in de wereld. Wijnliefhebbers willen ook iets anders. En Griekenland is een feest van smaken en aroma's die ze nog nooit in wijn zijn tegengekomen. Vandaar dat een van oudste wijnlanden ter wereld plots weer een van de hipste werd.
Bakermat van onze wijncultuur
Het waren de Grieken die reeds eeuwen vòòr Christus de druiventeelt en wijnmakerij introduceerden in landen als Frankrijk en Italië.
Wijn werd in het oude Griekenland als een teken van beschaving gezien, hoewel alleen mannen geacht werden er te drinken, en dronkenschap scherp werd afgekeurd
Wijn werd als een gezonde drank beschouwd. De Griekse grondlegger van de Westerse medische traditie, Hippokrates, schreef uitvoerig over het weldadige effect van wijn op onze spijsvertering. Wijn werd zelfs verwerkt in wondverbanden en in zalf om zwellingen tegen te gaan.
Ook voor de geestelijke gezondheid werd wijn heilzaam geacht. Uit het oude Griekenland stamt de spreuk "in vino veritas": de waarheid schuilt in de wijn. Wijn werd geprezen omdat hij mensen openhartiger en waarheidslievender maakte. Er was zelfs een Griekse god van de wijn, Dionysos.
Retsina
Uit die tijd stamt ook de traditie van de retsina, die merkwaardige wijn die naar hars smaakt. Wijn werd toen getransporteerd in amforen van gebakken aarde, die luchtdicht werden afgesloten met een mengsel van pleister en hars. Dat gaf het harsaroma aan de wijn, en de Grieken dachten dat de wijn daardoor meer bewaarcapaciteit kreeg. Vandaar dat men ook hars begon toe te voegen als bewaarmiddel. Vandaag wordt retsina gemaakt zoals elke andere witte wijn, maar nog altijd worden kleine stukjes hars van de Aleppo-pijnboom toegevoegd aan het gistende druivensap. Retsina kreeg echter een slecht imago door de vele minderwaardige versies die de markt overspoelden.
Terug van weggeweest
Met de teloorgang van de antieke Griekse beschaving, verdween ook de bloeiende wijncultuur. Vele eeuwen lang hoorde je er niets meer van. Pas in de negentiende eeuw werden opnieuw professionele wijnbedrijven opgericht. En in 1937 kwam er een heus wijninstituut in Athene om hulp en advies te bieden aan de Griekse wijnmakers.
Vanaf 1985 begon de echte wijnrevolutie in Griekenland, en toonden de Griekse wijnbouwers dat zij ook andere wijnen konden maken dan de toeristenwijn retsina.
Koelere gebieden werden opgezocht, opbrengsten werden beperkt, er werd geïnvesteerd in de nieuwste wijntechnologie. Vooral de technologie van de temperatuurcontrole tijdens de gisting was voor Griekenland een enorme stap vooruit. Daarnaast trad een nieuwe generatie jonge oenologen aan, opgeleid in Frankrijk, Italië en Duitsland. Dat zorgde voor een wijnstijl die frisser en fruitiger was, meer in lijn met wat eigentijdse wijndrinkers vragen. Belangrijk was dat deze jonge oenologen niet kozen voor de gekende internationale druivensoorten, maar de autochtone Griekse druivensoorten in ere herstelden. Dat heeft het land een geheel eigen, unieke plaats gegeven in de wijnwereld.
Grote toekomst
Het klimaat in Griekenland is geschikt om goede wijn te maken: voldoende warm om de druiven mooi rijp te krijgen, en tegelijk voldoende verkoeling omdat de zee vlakbij ligt. Er zijn ook heuvels en bergen, zodat men wijngaarden hoger kan aanleggen, of op de noordelijke flank van hellingen, waar het koeler is.
Daarnaast ontbreekt het de Grieken niet aan professionalisme en dynamisme. De wijndomeinen moeten er qua uitrusting niet onderdoen voor pakweg Bordeaux. Grieken staan er ook bekend om goede zeevaarders en zakenlui te zijn, wat de export en de commercialisering vooruit helpt. De huidige economische crisis in het land zorgt er ook voor dat de Griekse wijnen vandaag interessant geprijsd zijn.
Allemaal redenen om op te zoek te gaan naar Griekse wijnen van autochtone druivensoorten die in ons land ingevoerd worden. Wij kozen er enkele voor u uit.
DRIE DRUIVEN VOOR RODE WIJN
- AGIORGITIKO: Deze nobele druif (ook wel saint-george genoemd) wordt vooral op de Peloponnesos verbouwd, het grote schiereiland ten westen van Athene. De mooiste resultaten geeft ze in Nemea, een van de beste wijnstreken van Griekenland, waar de wijngaarden op koelere hoogten worden aangelegd (om de zuren in de druiven te behouden). Wijnen van agriorgitiko zijn evenwichtig, kruidig en fluwelig, met impressies van rijpe pruimen. Ze bewaren goed.
Proef eens:
--> Wijndomein Driopi, streek Nemea, 2007 (11,85 €): licht, fijn en elegant, en zeker voor deze prijs een prima koop
--> Wijndomein Gaia, streek Nemea, 2006 (24,50 €): agiorgitiko van het meer geconcentreerde type, vol en romig, met lange rijping op eikenhout
- XINOMAVRO: De naam van deze druif betekent in het Grieks "zuur en zwart". Ze kan inderdaad diepgekleurd zijn, heeft een hoge aciditeit, en veel tannines. De wijnen ervan bezitten dan ook een groot rijpingspotentieel en kunnen een verrassende complexiteit ontwikkelen, met kenmerkende aroma's van gedroogde tomaat, zwarte olijf, braambes en drop.
Proef eens:
--> Domein Dalamaras, streek Naoussa, 2006 (13,90 €): lichtgekleurde, delicate wijn met impressies van kleine rode vruchten en fijne zuren, van het type Bourgondische pinot noir
--> Domein Kir-Yianni, wijngaard "Ramnista", streek Naoussa (Noord-Griekenland), 2007 (13,50 €): donkerder van kleur en geconcentreerder van smaak, met meer tannines en alcohol, zodat hij eerder doet denken aan een modern gemaakte barolo
- MAVROTRAGANO: Oud druivenras op het eiland Santorini, dat op slechts 8 hectare in de hele wereld staat aangeplant. Het domein Sigalas heeft het voor de totale verdwijning behoed.
Proef eens:
--> Domein Sigalas, Santorini, 2007 (27,80 €): dit is een wijn met persoonlijkheid, die kracht aan finesse koppelt, en een licht-rustiek karakter aan elegantie. Houdt zowat het midden tussen madiran en bordeaux.
DRIE DRUIVEN VOOR WITTE WIJN
- ASSYRTIKO: Dit is de bekendste kwaliteitsdruif voor witte wijn in Griekenland. Ze levert messcherpe, staalachtige, mineralige wijnen op, met een hoog zuurgehalte en een verrassende lengte. Ze wordt vooral geteeld op het eiland Santorini, waar heel wat oude wijnstokken staan aangeplant. De vulkanische bodem daar versterkt de mineralige kracht van de wijnen nog.
Proef eens:
--> Domein Sigalas, Santorini, 2009 (12,65 €): evenwichtige wijn met mooie zuren en uitgesproken minerale impressies
--> Domein Gaia, Santorini, 2009 (14 €): de combinatie van zeer lage rendementen, oude wijnstokken en vulkanische bodem zorgt voor krachtige zuren en mineralen in het glas
- RODITIS: Dit is een Griekse druif met roze kleur, die vaak deel uitmaakt van de druivenmengeling voor retsina. Maar ook voor witte wijn levert ze goede resultaten, in het bijzonder als ze op koelere hellingen wordt aangeplant.
Proef eens:
--> Domein Kir-Yianni, "Petra", streek Florina, 2009 (9 €): zeer mooie, citrusgetypeerde, kruidige wijn met aardse toetsen, uitstekende verhouding tussen kwaliteit en prijs
- MOSCHOFILERO: Dit is een heel bijzondere Griekse druif. Ze is roze van kleur en ook de wijnen ervan vertonen een lichtroze schijn. Moschofilero is aromatisch, en doet denken aan gewürztraminer en muscat. De wijnen zijn zeer aangenaam als aperitief en bij schaaldieren en lichte gerechten.
--> Domein Tselepos, streek Mantinia, 2009 (10,30 €): frisse, zuivere, knisperende wijn die bekoort door zijn kruidigheid en fijne aroma's van rozenblaadjes en oranjebloesem
--> Domain Tselepos, Amalia Brut (14,40 €): technisch goed gemaakte, licht-zoete schuimwijn van moschofilero; eerder geschikt na dan vòòr de maaltijd
Waar vind je Griekse wijnen?
- Sigalas, Tselepos, Dalamaras, Driopi: www.pasqualinno.be
- Gaia, Kir-Yianni: www.matthys-wines.be
- De beste wijnkaart (in combinatie met de beste Griekse tafel) vind je in restaurant Notos, Livornostraat 154, 1050 Brussel, tel 02/513.29.59, www.notos.be. Alle wijnen kunnen ter plaatse aangekocht worden.
