Zakenfamilies investeren in wijngaard in Antwerpen
De nieuwste wijngaard in Vlaanderen bevindt zich in Boechout in Antwerpen, geen erkende wijnappellatie. Toch durven twee Antwerpse zakenfamilies de investering aan. Het duidt erop dat in Vlaanderen de commerciële interesse voor wijn groeit.
Het nieuwste wijndomein in Vlaanderen heet Oud Conynsberg, een historische plaatsnaam die al eeuwen bekend is in Boechout. Ruim 6.000 wijnranken worden daar dit weekend aangeplant op anderhalve hectare, voornamelijk chardonnay en pinot noir, de druiven waarvan de beroemde witte en rode bourgognewijnen gemaakt worden.
Opmerkelijk is dat Oud Conynsberg niet in een erkende Vlaamse wijnappelatie is gelegen. In de provincie Antwerpen zijn weinig geschikte gronden voor wijnbouw, het aantal wijndomeinen is er dan ook zeer beperkt, hooguit een vijftal (met als bekendste Ten Kapittelberg in Herselt, op de grens met Vlaams-Brabant). Maar daar lieten de eigenaars van Oud Conynsberg - de zakenfamilies Van den Brande en Reynders uit Boechout - zich niet door afschrikken.
"Wij lieten onze gronden onderzoeken en mikken op termijn op tien hectare, waarmee dit veruit het grootste wijndomein in Antwerpen zal zijn", zegt Lode Van den Brande, voorzitter van Oud Conynsberg. De aanplanting werd uitgevoerd door een gespecialiseerde onderneming uit het Groot-Hertogdom Luxemburg. Acht mensen met een opleiding in wijnbouw zullen het domein nadien bewerken, onderhouden en commercialiseren. Het duidt allemaal op de groeiende professionalisering van de wijnsector in Vlaanderen.
"Zeker sinds ons land in 1997 officieel erkend werd als wijnproducerend land, is het snel vooruitgegaan', zegt Lode Van den Brande.
Vandaag telt Vlaanderen vier appellaties (het equivalent van de "appellation controlée" in Frankrijk): Hageland, Haspengouw, Heuvelland en Vlaamse mousserende kwaliteitswijn. Er is ook een label "Vlaamse Landwijn" die aan minder strenge eisen moet voldoen. Om zo'n appellatie op de fles te mogen vermelden, moet een wijn elk jaar een kwaliteitscontrole ondergaan: een chemische analyse (door de FOD Economie) en een proefsessie. Onlangs nog werd deze controle verstrengd en verbeterd. Het toont de ambities van een regio die zich nochtans net buiten de klimaatzone bevindt die geschikt wordt geacht om kwaliteitswijn te maken. Maar net door die beperking zijn de Vlaamse wijnbouwers verplicht om rigoureus te werk te gaan. En dat loont altijd in de wijnbouw.
"Weinigen weten dat ons land wel degelijk een wijntraditie kent", zegt Lode Van den Brande, "Ze gaat terug tot de negende eeuw. Nadien ging de wijnbouw hier geleidelijk achteruit, om in de achttiende eeuw haast te verdwijnen. Maar na 1950 kwam er een heropleving."
Vandaag heeft de FOD Economie een 70-tal Vlaamse wijndomeinen geregistreerd die hun productie effectief verkopen. Het overgrote deel daarvan (78%) maakt witte en mousserende wijnen, typisch voor een koel klimaat.
De broers Jonas en Jens De Maere (27 en 25 jaar) hebben de commerciële opgang van de Vlaamse wijn van nabij meegemaakt. Zij begonnen in 2006 met de webshop belgianwines.com en voegden daar nadien een winkel aan toe.
"In het begin was iedereen sceptisch", zegt Jonas, "Maar nu is de vraag groter dan het aanbod. Terwijl ons land de laatste vijftien jaar een verviervoudiging van het aantal hectaren kende. Wij kunnen nu beiden van de verkoop van Belgische wijn leven."
En kan een wijnbouwer dat? Jonas is een economist en berekende dat een wijndomein in ons land minimum 7 à 8 hectare groot moet zijn opdat een gezin ervan kan leven: "Er zijn in Vlaanderen slechts een vijftal wijndomeinen die dat waarmaken. De rest van de wijnbouwers houdt er een neven- of een hoofdberoep op na."
Desondanks willen steeds meer Vlamingen wijnbouwer worden. Sinds het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming SYNTRA een opleiding tot wijnbouwer aanbiedt, zijn er al wachtlijsten.
Een van de pioniers van de commerciële wijnbouw in onze contreien is een Nederlander, Jaap van Rennes, een succesvol zakenman die in Haspengouw het kasteel Genoels-Elderen kocht en nu 22 hectare wijngaard heeft. Toen hij zijn eerste wijnen maakte in de jaren 90, stootte hij op veel onbegrip: "Ik dacht dat de Belgen fier zouden zijn op hun wijn, maar ik kreeg te maken met veel vooroordelen. In het begin leefden wij vooral van de export. Dat is vandaag heel anders, wij exporteren niets meer, en de vraag vanuit België overtreft het aanbod. We staan op de wijnkaart van ruim 400 restaurants."
"Een Vlaamse wijnbouwer is wel verplicht om zichzelf te overtreffen", zegt Wilfried Schorpion, een fysicus die mousserende wijn begon te maken als hobby, "Want een slechte bourgogne zal misschien nog wel verkopen door de reputatie van de streek, maar een slechte Vlaamse wijn niet."
Mousserende wijn is hèt succesnummer in Vlaanderen: niet voor niets werd ook champagne uitgevonden in de koelste streek van Frankrijk. Het zuurgehalte van de witte wijn kan hier immers bijgestuurd worden door een tweede gisting en door aanzoeting. Paul Vleminckx van het domein Chardonnay Meerdael in Oud-Heverlee pakte het van bij het begin professioneel aan. Hij had net zijn familiebedrijf in mosterd en mayonaise verkocht, en wilde een nieuw bedrijf opbouwen in schuimwijn. Hij ging oenologie studeren in Champagne en deed alles zoals in de Champagnestreek, bijgestaan door specialisten van ginder.
Ook in Oud Conynsberg worden deskundigen ingeschakeld om alles professioneel te begeleiden, waaronder Geurt van Rennes, de zoon van Jaap van Rennes, eigenaar van het wijnkasteel Genoels-Elderen. Vermits het om een volledig nieuwe aanplant gaat, moet er nog drie jaar gewacht worden eer de wijnstokken klaar zijn voor de wijnproductie. Vanaf dan zullen er witte, rode en rosé wijnen gemaakt worden.
"Het is een investering op de lange termijn", zeg Lode Van den Brande, "Maar als zakenfamilies geloven wij in het commerciële potentieel van de Vlaamse wijn."
