Nostalgie naar vroeger
Het syndroom van "vroeger-was-het-beter" duikt ook geregeld op onder wijnliefhebbers. Er is nogal wat nostalgie naar het verleden, naar de tijd dat wijnkastelen nog in familiale handen waren, dat wijngaarden met paard en ploeg werden bewerkt, dat er spinrag hing in wijnkelders, en van marketing nog geen sprake was.
Wijn als artisanaal product heeft mensen altijd méér doen dromen dan wijn als product van een industrieel proces. En net die laatste evolutie heeft zich voltrokken.
Ook in de wijnwereld bleek wetenschappelijke en technologische vooruitgang niet te stoppen. Zelfs de meest ambachtelijke wijnfamilie stuurt vandaag wijnstalen op naar een laboratorium voor analyse. Zo loopt er niets fout in het chemische proces van druif tot wijn. Wijnmaken is voor velen een broodwinning, het verkwanselen van een oogst kan financieel een drama betekenen.
Onder wijnliefhebbers hoor je echter vaak opperen dat oenologie en technologie geleid hebben tot onpersoonlijke industriële wijnen. Maar we mogen het verleden niet idealiseren: vroeger werd in coöperaties massaal "vin de table" gemaakt, waar je hoofdpijn van kreeg.
Het is een mooie gedachte om de natuur "haar gang te laten gaan". Maar in de wijngaard en in het wijnmaken leidt dat niet tot goede wijnen. Zo heeft de wijnstok de natuurlijke neiging om teveel druiven te produceren, waardoor die van minderwaardige kwaliteit zijn. Begeleiding van de mens is noodzakelijk, onder meer door de wijnstok te snoeien en op te binden. De wijngaard wordt ook "op natuurlijke wijze" aangetast door ziektes, schimmels en insecten. En druiven worden niet noodzakelijk "van nature" rijp: je moet de natuur soms een handje helpen, bijvoorbeeld door het vroegtijdig wegsnijden van druiventrossen, wat in het verleden taboe was. Door de vooruitgang op meteorologisch gebied zijn de weersvoorspellingen veel preciezer dan vroeger, waardoor de wijnbouwers hun oogst beter kunnen plannen, en bijvoorbeeld langer kunnen wachten tot de druiven rijp zijn, terwijl ze in het verleden uit vrees voor een weersverslechtering te vroeg aan de oogst begonnen.
Wie wil nog terug naar de tijd dat alles wat geoogst werd in de gistkuip ging? Er waren nog geen ontsteelmachines en vibrerende trieertafels: al het groene materiaal en alle onzuiverheden werden meegegist. Zonder beheersing van de temperatuur tijdens de gisting. En zonder zachte, pneumatische persen.
Technologie wordt bediend door de mens: de wijnmaker kan zelf beslissen hoé en in welke mate hij er gebruik van maakt. Indien hij de voorkeur geeft aan fijne en complexe wijnen die een reflectie zijn van de natuurlijke biotoop van de wijngaard, dan houdt niets hem tegen. Meer zelfs: wetenschap en techniek kunnen hem helpen.
De overleden wijnmaker Marcel Lapierre, voortrekker van de natuurlijke wijnbouw, zei ooit: "Ik maak wijnen zoals vroeger, met de inzichten van vandaag."
