Goede voornemers voor de wijnliefhebber
Hoe kan je nòg meer van wijn genieten? Eigenlijk is dat de enige vraag die telt. Enkele tips.
Blijf een liefhebber
Je komt ze nog tegen, zij die kwistig hun wijnkennis etaleren, hun mening altijd met iets te luide stem verkondigen, sommeliers terugsturen terwijl de wijn perfect in orde is, en in elke wijn minstens één foutje ontdekken. Dat zijn de "kenners", zij die veel praten en zelden luisteren. Enkele gerichte vraagjes maken doorgaans duidelijk dat ze alleen de grote namen uit de grote streken kennen. De "kleine wijntjes" interesseren hen immers niet. En dàt is nu precies het verschil met de liefhebber: die houdt van elke hardwerkende wijnbouwer die het goed meent, waar zijn of haar domein ook gevestigd is. Liefhebbers weten hoe grote namen door de mand kunnen vallen in blindproeverijen, en hebben daar bescheidenheid uit gepuurd. Zij luisteren graag naar anderen, blijven nieuwsgierig, en vooral: zij kunnen nog geëmotioneerd raken door een echt goede wijn. En weten dat je die kan ontdekken op de meest onverwachte plekken.
Je kan zoveel kennis ontwikkelen dat de analyse, de drang om te quoteren, de neiging om anderen te overdonderen, belangrijker worden dan de passie. En als de passie verloren gaat, verdwijnt ook de enige echte bestaansreden van wijn: zintuiglijk genot. Fluister dit jaar eens "waw!" over een wijn, zonder meer.
Wees blij dat je nooit alles over wijn kent
De tijd is voorbij dat je voor een wijnkenner kon doorgaan als je Bordeaux en Bourgogne kende. De wijnwereld is zo groot en zo verscheiden geworden dat je nooit alles kan kennen. Gelukkig maar. Waaruit kan je nog plezier halen als je over een onderwerp alles kent? Natuurlijk is het nuttig om de grote onderliggende principes van het maken en proeven van wijn onder de knie te hebben. Maar om van alle streken en substreken ter wereld alle domeinen te kennen, en van al die domeinen alle wijnen uit hun gamma, en van al die wijnen de kwaliteit van al hun jaargangen: dat is onbegonnen werk. Te meer omdat er elk jaar in elke streek veranderingen gebeuren: wijnmakers die stoppen of een andere richting inslaan, nieuwe wijnmakers die erbij komen ... Wijn is een nooit eindigende reis. En wat je daar niet allemaal voor moois en boeiends tegenkomt!
Verlies nooit je nieuwsgierigheid.
Uit menig marktonderzoek heb ik moeten vaststellen dat vele wijndrinkers zeer vaak dezelfde wijn(en) kopen. Met een wijnwereld die nooit zo gevarieerd is geweest als vandaag, wekt dat verbazing. Welke reden kan iemand hebben om die veelheid aan geuren, smaken en andere zintuiglijke sensaties aan zich voorbij te laten gaan?
Dat gebrek aan nieuwsgierigheid zit niet alleen bij de modale wijndrinker, ook bij de zelfverklaarde kenner. Dat is de reden waarom bepaalde wijnen uit bepaalde streken zo duur geworden zijn: iedereen aast op dezelfde wijnen, waardoor de prijs alsmaar wordt opgedreven. Terwijl er vlakbij wijnstreken liggen vol onontdekte parels, met een veel betere verhouding tussen prijs en kwaliteit. Daar krijgt je op wijnkanaal.be vele voorbeelden van.
Leer spuwen.
Als je over wijn wil bijleren, moet je veel proeven. En ook veel spuwen. Teveel wijn is namelijk niet gezond, in de eerste plaats omdat hij alcohol bevat. Zeker tijdens proeverijen en wijnreizen is een strikte regel noodzakelijk: nooit slikken. Je hebt immers snel méér gedronken dan je dacht. En op de momenten dat je wèl wijn drinkt, is de gouden regel: tussendoor veel water drinken. Het is de beste preventie tegen een zwaar hoofd of overladen maag 's anderendaags.
Beschouw je wijnverkoper niet als een adviseur.
Het is nog altijd een van de meest voorkomende misverstanden: mensen zien hun wijnhandelaar als een adviseur, terwijl hij eigenlijk een verkoper is. Nu is er niets op tegen dat iemand zoveel mogelijk wijn wil verkopen, maar het is wel nuttig om het te beseffen. Koop dus nooit vòòr je geproefd hebt. (En vraag je wijnhandelaar om te zwijgen terwijl je proeft.)
Laat je niet verblinden door lyriek
Het verrast mij steeds weer hoeveel lyrische beschrijvingen er van zoveel afzonderlijke wijnen geschreven worden, alsof elk van die wijnen een heel eigen, uniek smaakprofiel heeft. Vele van die wijnen komen echter uit fabrieken, waar met dezelfde druiven, gisten en methoden ongeveer dezelfde wijnen worden gemaakt.
Het is trouwens niet de soort van bloemen, kruiden of gesteenten die maakt dat je meer of minder van een wijn geniet. Belangrijker voor het praktische genot zijn de vragen of bijvoorbeeld geur en smaak zuiver en intens zijn, of de wijn evenwichtig en complex is, en of hij een mooie lange afdronk biedt.
Geniet van wijn, maar ook van je gezelschap
Jösko Gravner uit het Italiaanse Friuli, een van de grote wijnmakers van deze tijd, zei mij ooit dat hij zich op een zeker ogenblik vragen stelde over de zin van zijn beroep. Door erover na te denken ontdekte hij dat hij door wijn veel vrienden had gemaakt. Dat inzicht motiveerde hem om door te gaan: "Omdat ik de wijn zelf niet langer als het hoogste doel zag, maar de vriendschap."
Proef zelf (en liefst blind)
Jan Hoet zei ooit over kunst: "De meeste mensen kopen pas een kunstwerk als het veel te duur is geworden. Dat komt omdat ze niet vertrouwen op hun eigen smaak en oordeel. Ze willen eerst van anderen horen hoe goed iets wel is, alvorens ze het kopen."
De parallel met wijn is er helemaal. Nochtans kan niemand beter weten dan jijzelf of je een wijn al dan niet lust. Zelfs als een groot kenner zegt dat die wijn geweldig is: wat heb je eraan als je er niet van geniet? Zelf proeven is een must. En dus koop je best nooit meteen verschillende flessen tegelijk: eerst één exemplaar om te proeven. Bij voorkeur zonder dat mooie etiket of die ronkende naam te zien.
Streef naar het lekkerste, niet het duurste
Dat het opperste wijngenot pas mogelijk is met dure topwijn, is een hardnekkig misverstand. Ik heb geleerd dat een "topwijn" niet noodzakelijk gemaakt wordt met het het doel een betere wijn te bekomen. Wel om te voldoen aan de kenmerken waarvoor rijkere wijndrinkers bereid zijn meer te betalen: meer kleur en concentratie, een dikkere textuur, een krachtiger smaaksensatie. Niet de kenmerken die ik verkies. Vandaar dat ik de "topwijn" in het gamma van een domein niet altijd de beste vind. Prima voor mij: zo moet ik minder betalen voor meer genot.
Nog zo'n misverstand: je moet een kenner zijn om "topwijn" te appreciëren. Het tegendeel is waar. Niets is gemakkelijker dan een "topwijn" de hemel in te prijzen, je loopt ook geen enkel risico dat je aura van "kenner" zou geschaad worden. Trouwens: het zou er nog aan ontbreken dat die wijnen niet goed zouden zijn, gezien de prijzen die men ervoor durft te vragen. Ik vind het boeiender een wijn te ontdekken die ook "top" is, maar die reputatie nog niet heeft.
Een misverstand om te besluiten: "topwijnen" zijn zo duur omdat het om "topkwaliteit" gaat. Elke wijnliefhebber moet er zich van bewust zijn dat het in deze markt helemaal niet meer gaat over de verhouding tussen prijs en kwaliteit, alleen nog over die tussen vraag en aanbod. Deze wijnen zijn zo duur omdat heel veel rijken overal ter wereld ernaar vragen. In het bijzonder duizenden nieuwe rijken in Azië en het Oostblok, die eindelijk ook eens willen meegenieten van de Westerse welvaart waar ze zo lang van verstoken bleven. Ze zijn daardoor vaak overdreven gretig en beschikken nog niet over voldoende kennis: een combinatie die maakt dat ze bereid zijn om etiketten te kopen tegen om het even welke prijs. Wil je als wijnliefhebber méér betalen omdat anderen bekommerd zijn om hun sociale status? Ik zal er niemand van weerhouden, ik koop soms ook "topwijn", al was het maar om te weten waarover ik spreek. Maar hoe meer ik er geproefd heb in mijn leven, hoe meer ik besef: je hebt ze eigenlijk niet nodig om een gelukkig wijnliefhebber te zijn.
