De nieuwe terroirs van Chili
Chili, dat jarenlang alleen de druivenrassen belangrijk vond, zet nu ook de plaats van de wijngaard op de wijnetiketten.
Ook ik raakte in het begin van de jaren 1990 in de ban van de Nieuwe Wereld. Ik vulde mijn wijnkelder aan met flessen van voorheen ongekende streken. Ik wilde die nieuwe wijnlanden ook wel eens van dichtbij zien, en dus trok ik ernaar toe. Het was zoveel spannender dan weer eens met de HST of de auto naar een Franse streek te reizen. Frankrijk leek ineens zo saai, zo conversatief en … zo duur. Het was de periode van de prijsstijgingen in Frankrijk: ongetwijfeld wakkerde dat de nieuwsgierigheid van vele wijnliefhebbers aan om naar alternatieven te zoeken. En wat bleek? Voor minder geld kreeg je uit die zonovergoten landen wijnen met een intense smaak van rijp fruit, meteen drinkbaar. Er werden ook nieuwe moderne ideeën gelanceerd. Wie had voordien ooit gehoord van canopy management (het beheer van het gebladerte van de wijnstokken)?
Er waren zoveel nieuwe verhalen te vertellen, in plaats van weer eens de zoveelste grand cru classé de hemel in te prijzen.
Maar het tij keerde. Na enkele jaren in mijn kelder bleken vele van die nieuwe wijnen hun intense fruitigheid verloren te hebben. 's Avonds bij de maaltijd raakte de wijnfles niet leeg, omdat de wijn vermoeide. De witte wijnen waren te vettig, de rode te zoet. De artificiële aroma's, vaak afkomstig van industriële gist, begonnen mij tegen te staan. En de prijzen stegen ook. Een wijnhuis in de Nieuwe Wereld reageert niet anders dan een château in Bordeaux: als het kan, wordt er duurder verkocht. Stilaan keerde ik terug naar de Oude Wereld, naar Frankrijk, maar ook naar Spanje, Italië, Oostenrijk … Waren de wijnen hier toch niet beter, genuanceerder, fijner, gestructureerder, gevarieerder?
Ik ben niet de enige die deze evolutie heeft doorgemaakt. De Nieuwe Wereld besefte dat zij een tweede adem nodig had. De periode van de nieuwsgierigheid en de ontdekking was voorbij. Wijnliefhebbers maakten een eerste balans op. Ja, de Nieuwe Wereld had een aantal verstarde ideeën in de traditionele wijnwereld doorbroken. Maar tegelijk kon ze van de tradities in de Oude Wereld nog veel leren. De notie van "terroir" bijvoorbeeld: dat je niet om het even welke druivensoort om het even waar kan aanplanten. En dat je geen grote wijn kan maken als je druiven uit alle hoeken van een uitgestrekt gebied bijeengooit.
Chili was het eerste wijnland van de Nieuwe Wereld dat ik bezocht. Wat ik er zag, sloeg mij met verstomming. Nog nooit had ik een dergelijke grootschalige aanpak in de wijnbouw gezien. Wijngaarden besloegen makkelijk vele honderden hectaren. Rendementen waren hoog. Wijnen werden gemaakt in fabrieken. Van terroir was geen sprake. Chili telde vele verschillende wijnvalleien, maar daar werd geen melding van gemaakt. Alleen de druif telde.
Daar is verandering in gekomen. Stilaan begonnen de namen van de valleien op wijnetiketten te verschijnen. Ineens werd Casablanca Valley gepromoot als hèt terroir voor chardonnay. Limari Valley, Colchagua Valley, Maipo Valley, Aconcagua Valley: het werden de nieuwe "merken" van wijnland Chili. Vroeger had men vooral in de vlakten aangeplant: dat is makkelijker om industrieel te bewerken en te oogsten. Nu begon men het belang van hellingen in te zien, omwille van de zonexpositie, de ondergrond, de afwatering. De vele investeringen van Franse wijnhuizen zijn daar niet vreemd aan. William Fèvre uit Chablis, topoenoloog Michel Rolland, Paul Pontallier van Château Margaux, Bruno Prats van Cos d'Estournel, de familie Rothschild, de groep Grand Marnier: ze zijn hier allemaal. Chili is het land in de Nieuwe Wereld waar de Franse wijnfilosofie het sterkst is doorgedrongen. Heeft het te maken met de gelijkaardige Latijnse cultuur? Misschien, maar zeker ook met de goedkope grond. En met de klimatologische troeven van het land. Vanaf november regent het er haast niet meer. De wijnbouwer hoeft dus niet te vrezen voor zijn oogst: hij kan rustig wachten tot de druiven optimaal rijp zijn. De keerzijde van de medaille is dat hij moet irrigeren. Toen ik er voor de eerste keer was, gebeurde dat nog vaak via greppels. Vandaag is er meestal druppelirrigatie, waarbij de wijnstok net krijgt wat hij nodig heeft. Ander voordeel: ziekten van de wijnstok zijn hier zeldzaam. Zo is Chili het enige wijnland waar de druifluis nooit is binnengeraakt. Anderzijds heeft de orkaan El Niño in 1998 voor een rampjaar in de Chileense wijnbouw gezorgd.
Heeft de introductie van de Franse terroirfilosofie geloond? Een internationale jury beoordeelde tijdens een blindproeverij in Berlijn zes Chileense, zes Franse en vier Italiaanse topwijnen, allemaal van 2000 en 2001. De winnaar was, tot ieders verrassing, een Chileense wijn: Chadwick 2000 van het wijnhuis Errazuriz. De tweede was ook Chileens: Seña 2001 van de joint venture tussen Errazuriz en Mondavi uit Californië. Dan volgden Château Lafite-Rothschild 2000 en Château Margaux 2001. Ik zal eens terug moeten gaan.
