Portret van drie wijngiganten
Bijna 10% van de wereldwijde wijnproductie wordt gecontroleerd door drie multinationals. Een portret.
Wijn is niet altijd die mysterieuze godendrank van dat wereldvreemde wijnboertje in een godvergeten dorp. Ik zou zelfs zeggen: meestal niet. Wijn is doorgaans een drank, gemaakt in een industrieel complex, toebehorend aan een al of niet beursgenoteerde multinational, die ook andere alcoholische dranken in haar portefeuille heeft.
Vooral in de Nieuwe Wereld heb ik gigantische wijnfabrieken bezocht, en dat heeft mijn beeld over wijn drastisch veranderd. Hier wordt wijn gemaakt zoals frisdrank en pils, hier lopen CEO's en managers rond, worden commerciële strategieën uitgedokterd in meeting rooms en beurskoersen angstvallig in het oog gehouden. Niet verwonderlijk dat ook de wijnsector, net zoals andere sectoren, gekenmerkt wordt door overnames, fusies en concentratiebewegingen. Zozeer zelfs dat bijna 1 op de 10 flessen wijn die vandaag geproduceerd worden, afkomstig is van één trio ondernemingen dat wereldwijd actief is: Gallo (ontstaan in de Verenigde Staten), Constellation Brands (eveneens van Amerikaanse origine) en Foster's (uit Australië).
De gebroeders Ernest en Julio Gallo richtten hun Californische wijnbedrijf op in 1933, net na de periode van de Drooglegging waarin alcohol in de Verenigde Staten geheel verboden was. Ze kochten druiven bij lokale kwekers, maakten er wijn van en betaalden de kwekers pas als de wijn verkocht was. Gedreven door een strenge werkethiek ("You didn't grow up a Gallo and not work") werd het bedrijf alsmaar groter door overnames in binnen- en buitenland. Gallo stelt vandaag 4600 mensen te werk, en verkoopt wijn in ongeveer 90 landen van de wereld. De familie zelf is nog altijd actief in het bedrijf: de derde generatie heeft het roer in handen genomen. Er worden schuimende en stille wijnen gemaakt in alle prijsklassen, om op die manier de volledige consumentenmarkt te bestrijken: van heel goedkoop (bestemd voor de supermarkten) tot heel duur (voor exclusieve restaurants en rijke particulieren). Ook sterke dranken zitten in het assortiment. E&J Brandy (de initialen van de stichters) is de best verkopende brandy ter wereld.
Constellation Brands, eveneens met Amerikaanse roots, heeft nog meer andere dranken dan wijn in haar aanbod: van bier (onder meer Corona) over likeuren naar sterke dranken. Het bedrijf bezit 200 commerciële merken in de alcoholmarkt, stelt 7500 mensen te werk, is actief in meer dan 60 landen en heeft een jaarlijkse omzet van ruim 4 miljard Amerikaanse dollar. Constellation Brands verraste de wereld door de Californische wijngigant Mondavi op te slorpen (die een schuldenberg van 325 miljoen dollar met zich meesleepte). Een jaar daarvòòr was het Australische megabedrijf BRL Hardy voor de bijl gegaan. Op die manier werd het grootste wijnbedrijf ter wereld gecreëerd, met een jaarlijkse verkoop van ruim 1 miljard flessen. En zeggen dat alles was begonnen in 1945 met een kleine ondernemer, Marvin Sands, die bulkwijn verkocht aan bottelaars in het oosten van Amerika. Reeds in 1973 ging het bedrijf publiek (toen heette het nog Canandaigua Wine Company). In 2000 veranderde de naam in Constellation Brands, dat vandaag nog altijd genoteerd staat op de beurs van Wall Street.
Ook de Australische wijnsector geraakte heel snel in het vaarwater van big business. De drankengroep Foster's (van het gelijknamige bier) kwam in het nieuws, toen een vijandig overnamebod werd uitgebracht op het eveneens beursgenoteerde Southcorp, het grootste wijnbedrijf van Australië (en een van de vijf grootste ter wereld). De geschiedenis van Foster's gaat terug tot 1888, toen onder die naam een biermerk werd gelanceerd dat bijzonder populair werd in Australië. Het verdere verhaal is een opeenvolging van participaties, fusies en overnames in eigen land, maar ook in landen als Groot-Brittannië, Canada en China. Lange tijd bleef de focus van Foster's gericht op bier, tot in 1996 het Australische wijnbedrijf Mildara Blass werd overgenomen. Dat was het startsein voor Foster's om zich ook op de wijnmarkt te richten. In 2000 werd de Amerikaanse wijngigant Beringer opgeslorpt, waardoor Beringer Blass Wine Estates ontstond. Een jaar later werd een participatie van 51% genomen in het Nieuw-Zeelandse wijnbedrijf Matua Valley Wines.
De globalisering van de wijnindustrie is niet tegen te houden.
