Welke wijnen drinken onze Waalse vrienden?
Ook wat wijnen betreft, weten we in Vlaanderen weinig van Wallonië. Een rondvraag bij Waalse wijninvoerders en –schrijvers.
In het buitenland, vooral in Frankrijk, staan de Belgen bekend als grote wijnliefhebbers èn –kenners. Op dat vlak wordt het onderscheid tussen Walen en Vlamingen niet gemaakt. Wel weten wijnproducenten dat ze een aparte invoerder nodig hebben voor het noorden en het zuiden van het land. Want Vlamingen kopen nauwelijks iets bij Waalse wijninvoerders, en vice versa.
Op één punt gelijken beide landsgedeelten op elkaar: ze zijn altijd een trouwe afnemer van Franse wijnen geweest. Maar daarbinnen zijn er ook verschillen. Zo heeft Wallonië eerder een traditie van wijnen uit Bourgogne, terwijl Vlaanderen meer gericht is op Bordeaux. De geografische ligging van beide landsgedeelten heeft daar veel mee te maken. Bordeaux, gelegen aan de Atlantische Oceaan, voerde haar wijnen uit over zee, en omdat alleen Vlaanderen over havens beschikt, kwamen die makkelijker onze regio binnen. Bourgogne, gelegen in het binnenland, vervoerde haar wijnen over kanalen en rivieren, waardoor ze makkelijker in Wallonië terecht kwamen.
Sinds de opkomst van de wijnen uit niet-Europese landen (de zogenaamde "Nieuwe Wereld"), in het begin van de jaren 1990 , zijn de consumptiegewoonten in Vlaanderen en Wallonië verder uit elkaar gegroeid. Terwijl Wallonië sterk op Frankrijk gericht bleef, stelde Vlaanderen zich meer open voor andere wijnlanden. Van alle wijnen die de Walen vandaag drinken, komt 73% nog uit Frankrijk (tegenover 56% in Vlaanderen). Eén op zes flessen in Vlaanderen is afkomstig uit de Nieuwe Wereld, terwijl het in Wallonië maar om één op zestien flessen gaat.
Wellicht zit de taal daar voor iets tussen: het blijft nu eenmaal makkelijker voor een Waalse invoerder om met een Franse wijnbouwer te spreken. Hun mentaliteit past ook beter bij elkaar: terwijl een Vlaamse invoerder er doorgaans nogal zakelijk uitziet, zou je een Waalse invoerder wel eens kunnen verwarren met een wijnbouwer.
Wijnschrijver Eric Boschman (van o.m. La Dernière Heure, Touring Magazine, Gael en Femmes d'Aujourd'hui) ziet nog een andere reden: "Het gaat economisch niet zo goed met Wallonië. En mensen die in een economisch onzekere situatie zitten, stellen zich vaak meer gesloten op."
Nieuwe fenomenen, zoals de opkomst van de natuurlijke wijnen, kennen in Wallonië minder bijval dan in Vlaanderen. Invoerders die zich specialiseren in één enkel land, doen het in Vlaanderen zeer goed, terwijl deze trend grotendeels aan Wallonië voorbijgaat.
Het feit dat nieuwe wijnen en trends minder snel opgepikt worden, heeft ook te maken met de media. Vlaanderen kende de afgelopen jaren een duidelijke groei in de media-aandacht voor wijn, in Wallonië is dat veel minder het geval.
Nochtans zijn twee gespecialiseerde wijnmagazines net in Wallonië ontstaan: het tweetalige Vino Magazine (ooit gestart door de Waalse drukker Louis Havaux, nu voortgezet door zijn zoon Beaudouin) en In Vino Veritas (van de Brusselse uitgever Philippe Stuyck), dat ook een Vlaamse editie heeft. Beide magazines worden echter voornamelijk gratis gedistribueerd (o.m. in de horecasector), en moeten hun inkomsten verwerven uit reclame en public relations. Een zusterbedrijfje zorgt daarvoor, wat nogal eens vragen oproept inzake redactionele onafhankelijkheid.
De jonge wijnschrijver Michel Verlinden (van o.m. Le Soir, Le Vif en Tendances) ziet nog een reden waarom Wallonië minder open staat voor wijnen buiten Frankrijk: "De vorige generatie van Waalse wijnschrijvers, opgegroeid met Bordeaux en Bourgogne, heeft voorlopig nog geen echte opvolging gekregen, in Vlaanderen wel. Ik voel me tijdens reizen en degustaties vaak een vreemde eend in de bijt. Mijn collega's kunnen mijn grootvader wel zijn, en ze leven in een andere wijnwereld dan ik."
Toch is er één jonge wijnfreak geweest die Wallonië op het vlak van wijn wakker wilde schudden. Meer dan 20 jaar geleden stelde sommelier Eric Boschman, afkomstig uit Chimay, een wijnkaart op in het Brusselse restaurant La Manufacture: ze bevatte maar voor de helft Franse wijnen, en zelfs binnen Frankrijk ging de meeste aandacht naar wijnen uit minder bekende streken. Met die aanpak was hij zijn tijd vooruit, zelfs in Vlaanderen. Maar hij herinnert zich dat hij van Waalse wijnschrijvers veel kritiek kreeg: "Ze vroegen mij of Frankrijk misschien niet voldoende goede wijnen had!"
Boschman zette door: vandaag heeft hij een bedrijfje dat o.m. wijnadvies verstrekt en evenementen rond wijn organiseert. En al blijven de Walen voorlopig zweren bij Franse wijn, onmiskenbaar heeft hij hun ogen geopend voor andere Franse streken dan de gekende klassiekers. In één moeite door heeft hij tevens de mythe van de grote en dure namen doorprikt.
Misschien is dat een reden waarom heel wat Waalse invoerders vandaag zo creatief zijn in het zoeken en vinden van alternatieven voor de Franse kleppers uit Bordeaux en Bourgogne. Eric Boschman relativeert echter zijn rol: "Ook hier speelt de economische situatie mee. De Vlamingen zijn nu eenmaal rijker, en kunnen zich die veel te dure flessen blijven aanschaffen. Ze blijven zich wat blind staren op etiketten. In Wallonië is men verplicht om creatiever te zijn en alternatieven te zoeken."
Feit is dat heel wat catalogi van Waalse invoerders een schitterend aanbod uit Frankrijk hebben, met vele wijnen die origineler zijn en een betere verhouding tussen prijs en kwaliteit bieden dan in Vlaanderen. Dat heeft ook zijn weerslag op de wijnkaarten van de Waalse restaurants.
Het gaat overigens helemaal niet slecht met de wijnconsumptie in Wallonië. Sowieso dronken de Walen altijd al beduidend méér wijn dan de Vlamingen (22 liter per hoofd van de bevolking in 1986, tegenover 10 liter in Vlaanderen). De Vlamingen hebben weliswaar een inhaalbeweging uitgevoerd, maar toch drinkt een Waal - met 26 liter per hoofd van de bevolking – nog altijd 4 liter per jaar méér dan een Vlaming. Of wordt daar het verbruik bijgeteld van al die Vlamingen die steeds vaker de taalgrens oversteken om een betere Franse wijn tegen een betere prijs te vinden?
