De onbekende buur van Barolo
Roero: zelfde druif, zelfde streek, veel goedkoper
Je hoort mij niet beweren dat Barolo en Barbaresco geen grote wijnen kunnen voortbrengen. Ze zijn hèt terroir bij uitstek van de beste druif van Italië, de nebbiolo, zeg maar: een van de beste druiven ter wereld. De wijnen zijn rijk, complex, aromatisch geschakeerd, en bezitten een hoog zuur- en tanninegehalte dat hen zeer geschikt maakt voor lange bewaring. Een goede Barolo of Barbaresco is een waar genot.
Maar er zijn ook veel slechte: harde, bittere, schrale, uitdrogende exemplaren waarvoor even hoge prijzen worden gevraagd. En die prijzen gaan soms ver over de grens van wat het genot van een fles wijn waard kan zijn. Het meest frustrerende is dat ze helemaal geen verband meer houden met de kwaliteit. De wereldvraag is bepalend. En die komt niet alleen uit kringen van wijnliefhebbers, ook van superrijken die vooral afgaan op de beroemde "merknaam", zoals zij dat doen voor andere luxeproducten.
Op een bepaald ogenblik haak je als liefhebber af: je wil niet langer bijbetalen voor de waanzin van anderen. En je gaat op zoek naar alternatieven. Want die zijn er, in elk land en elke streek. En die zoektocht blijkt nog boeiend te zijn ook. Veel boeiender alleszins dan slaafs naar de bekende namen te grijpen.
Zo kwam ik in contact met Sara Palma, een energieke Italiaanse jongedame die de wijnen van Matteo Correggia (foto) bekender wil maken. Deze wijnmaker wordt algemeen beschouwd als de voortrekker van de appellatie Roero, vlakbij Barolo en Barbaresco gelegen, aan de overkant van de rivier Tanaro. En net zoals in haar veel beroemdere zusterappellaties worden hier wijnen van 100% nebbiolo gemaakt.
Dat is niet zo gekend. Roero staat eerder bekend om zijn witte wijnen van de lokale druif arneis, wellicht omdat de appellatie voor witte wijnen Roero Arneis heet. De rode wijnen gebruiken de appellatienaam Roero, zonder de naam van de nebbiolodruif te vermelden. Vaak staat ze niet eens op de etiketten: je staat er soms versteld van hoe weinig commercieel sommige wijnmakers denken. Het maakt ook hun charme uit, natuurlijk.
Andere appellaties rond Barolo en Barbaresco hebben het anders aangepakt. Toen de wereldberoemde wijnmaker Angelo Gaja besliste om uit de appellatie Barbaresco te stappen, zette hij de bredere appellatie Langhe op zijn etiketten, omdat hij meer vrijheid wilde in het wijnmaken. Maar hij liet niet na duidelijk te vermelden dat het om nebbiolo ging. Vandaag zijn er heel wat producenten in Barolo en Barbaresco die in hun gamma een aantal wijnen onder de naam Langhe Nebbiolo hebben opgenomen. Er is ook de grote appellatie Nebbiolo d'Alba, tussen Barolo en Barbaresco gelegen.
Roero heeft zijn eigen DOC in 1985 gekregen (Denominazione di Origine Controllata, de Franse tegenhanger van de "appellation controlée"). In theorie is het terroir minder goed dan in Barolo en Barbaresco. Zo heeft Roero meer zand in de bodem in plaats van klei en kalk, wat de nebbiolo's soepeler en sneller drinkbaar maakt. Maar de waarheid zit in het glas: toen ik de basisnebbiolo van Correggia proefde (die 11,50 € kost), moest ik vaststellen dat ik al slechtere Barolo's heb gedronken tegen een veelvoud van die prijs.
Correggia werkt in de "moderne" stijl, met korte gisting en rijping op barriques van nieuw eikenhout (dus niet op de zogenaamd "traditionele" manier met langere gistingstijden en rijping op grote foeders). Zelf houd ik wel van de "traditionele" stijl, maar ik was toch aangenaam verrast door de precisie en zuiverheid van de nebbiolo's van Correggia. Had ik hier een waardig en goedkoper alternatief voor Barolo en Barbaresco ontdekt? Ik vroeg aan Sara Palma of zij ook andere producenten kon overhalen om mij staalflessen toe te sturen, zodat ik een globaler zicht kon krijgen op wat deze streek te bieden heeft. Ik had er niet veel hoop op: ten slotte vroeg ik aan een wijndomein om ook zijn concurrenten beter bekend te maken. Maar enige tijd later kreeg ik een vloed van flessen toegestuurd. Ik zie het de wijnmakers in Barolo en Barbaresco niet doen.
De nebbiolo's van Roero: welke zijn de beste?
De nebbiolo heeft de reputatie een moeilijke druif te zijn, en dat bevestigde zich. Wat je in Barolo tegenkomt, kom je ook in Roero tegen: mooie, zuivere, evenwichtige nebbiolo's naast schrale, magere, uitdrogende exemplaren, totaal niet in overeenstemming met de reputatie van deze druif. Vooraf proeven blijft dus de boodschap. De prijzen zijn echter beduidend lager. Sommige Roero's zijn daarom een betere koop dan sommige Barolo's. Maar het moet gezegd: als je geen rekening houdt met de prijs, kunnen de beste Roero's niet tippen aan de beste Barolo's.
Het beste domein - dat werd door deze proeverij bevestigd - is ontegensprekelijk Matteo Correggia. Deze begenadigde wijnmaker en voortrekker van de appellatie staat nog altijd op eenzame hoogte. Jammer dat de man zelf niet meer leeft: in juni 2001 kwam hij om in een tragisch ongeval met zijn tractor. Maar zijn vrouw Ornella zet het werk van haar echtgenoot verder, met dezelfde equipe. De kwaliteit is gebleven.
De overige vijf beste domeinen van de proeverij waren (in willekeurige volgorde) Malvira', Negro, Monchiero Carbone, Val del Prete en Hilberg Pasquero.
De broers Massimo en Roberto Damonte van het domein Malvira' zijn eveneens sleutelfiguren in de opbloei van Roero.
De familie Negro is er al sinds de zeventiende eeuw actief in de wijnbouw. Angelo is de wijnmaker, bijgestaan door zijn vader, broers en zus.
Francesco Monchiero werkt samen met zijn vader en moeder. Hij is zeer nieuwsgierig naar alles wat in de wijnwereld gebeurt, wat zich weerspiegelt in een evenwichtige, internationale stijl.
Bartolomeo en Carolina Roagna kochten het domein Val del Prete in 1977 van de adellijke eigenaars, van wie zij het land pachtten. Hun zonen zetten hun werk verder.
Michele Pasquero is een wat filosofisch wijnmaker, die samen met zijn vrouw Annette Hilberg zijn domein runt.
