Drink 2005 zonder je blauw te betalen
Iedereen weet het: Bordeaux 2005 is schitterend, maar peperduur. Wat minder gekend is: in andere Franse streken is het jaar even uitmuntend, terwijl de prijzen redelijk blijven.
Laten we eerst en vooral het begrip "Bordeaux" nuanceren. De hoge prijzen voor de jaargang 2005 gelden eigenlijk alleen voor de grote kastelen in de beroemde streken (Médoc, Pessac-Léognan, Saint-Emilion, Pomerol, Sauternes). Kleinere domeinen in de minder bekende appellaties waren allang blij dat ze een mooi rijp jaar kenden, en durfden het niet aan hun prijzen al te hoog op te trekken. 2005 is dus een jaar om rond te neuzen in appellaties als Canon-Fronsac, Côtes de Castillon, Côtes de Francs, Côtes de Bourg, Premières Côtes de Blaye, Bordeaux Supérieur en de satellieten van Saint-Emilion. Ook vlakbij Bordeaux (wat algemeen het "zuidwesten" wordt genoemd) zijn koopjes te doen: kijk uit naar appellaties als Bergerac, Cahors, Duras, Gaillac en Marmandais, en de droge en zoete witte wijnen van Jurançon.
In Bourgogne kraaiden de wijnbouwers al evenzeer victorie in 2005. Het gaat hier echter eveneens om een wereldbekende wijnstreek, en dus mag je je ook aan forse prijzen verwachten. Maar het moet gezegd: de wijnen zijn magnifiek, zowel in wit als in rood (wat in Bourgogne zeker niet elk jaar het geval is). Opnieuw mag de wijnliefhebber niet aarzelen om in de minder gereputeerde appellaties zijn keuze te maken: de regionale, maar ook de minder bekende gemeentelijke appellaties als Marsannay, Fixin, Savigny- en Chorey-les-Beaune, Monthélie, Auxey-Duresses, Santenay, Maranges ... Ook het zuiden van de Bourgogne, traditioneel altijd goedkoper, is interessant: Mercurey, Givry, Rully, Montagny, Mâcon ...
Champagne: nog een wereldberoemde streek, waar de prijzen altijd hoog zijn omdat zij nooit aan de wereldvraag kan voldoen. De jaargang 2005 kende hier een zachte winter,
en ook de rest van het seizoen was warmer dan normaal. Alleen de regen in september kwam de hooggespannen verwachtingen verstoren, en zorgde ervoor dat de blauwe champagnedruiven (pinot noir en pinot meunier) geen topjaar kenden. Voor de chardonnay, in betere omstandigheden geoogst, is het wel een topjaar geworden: de meeste "blancs de blancs" (champagnes van alleen chardonnay) kwamen als "millésimé" op de markt (champagne van druiven van één enkel oogstjaar).
De Côtes du Rhône mag, zowel in het noorden als het zuiden, terugblikken op een bijzonder geslaagde jaargang. Maar in de grote appellaties (Côte Rôtie, Hermitage, Châteauneuf-du-Pape ...) zijn de prijzen navenant. Uitkijken dus naar de mindere goden zoals Crozes-Hermitage, Cornas, Saint-Joseph, Gigondas, Lirac en de Villages-wijnen van de zuidelijke Rhône.
De Loire kende een droomjaar. Wie een liefhebber is van chenin blanc en cabernet franc, mag zo'n jaar niet missen: eindelijk zijn de druiven echt rijp. Deze streek is klimatologisch immers niet door de natuur gezegend, en kent meer moeilijke jaren dan haar lief is. Invoerder Jacques Masy van Troca Vins Naturels, gespecialiseerd in biologische en biodynamische wijnen uit deze regio, is goed geplaatst om van een uitzonderlijk jaar te spreken. De wijnbouwers waarmee hij werkt, maken wijn op de meest natuurlijke wijze, en zijn bijgevolg meer afhankelijk van de natuur. Als zij in staat zijn om sappige, smakelijke en evenwichtige wijnen af te leveren, betekent dit dat de natuur de wijnbouw gunstig gezind was. De druiven en het sap waren in 2005 bovendien zo rijk en sterk, dat het in vele gevallen niet eens nodig was om sulfiet toe te voegen (een bewaarmiddel dat de wijn tegen oxidatie en bacteriën moet beschermen). Ik proefde een hele reeks wijnen bij hem, die de kwaliteiten van het jaar aantonen. De prijzen zijn bovendien bijzonder redelijk, vele wijnen kosten niet eens 10 €. Het voordeel van een streek die minder in de belangstelling staat.
Dat geldt ook voor de Beaujolais, een wijnstreek die met een slecht imago kampt, maar in 2005 uitzonderlijk goed gescoord heeft met haar schromelijk onderschatte druif, de gamay. Hier werden in dit jaar zelfs echte bewaarwijnen gemaakt, althans in de beste terroirs (van de tien crus).
Twee andere onderschatte streken, die het uitstekend deden in 2005: Jura en Savoie. Ook hier zijn koopjes te doen. De Jura knoopt weer aan met het grote jaar 1999, zowel in wit als in rood. Dit is het moment om rode wijnen van de plaatselijke druif trousseau te kopen, die in goede jaren verrukkelijke wijnen geeft. En natuurlijk zijn er de witte wijnen van de al even plaatselijke savagnindruif, èn van chardonnay voor wie goedkopere alternatieven voor witte bourgogne zoekt. In de Savoie, streek van witte wijnen zo fris en zuiver als berglucht, hebben vooral de roussette (ook altesse genaamd) en de bergeron (de plaatselijke naam voor roussanne) mooie wijnen opgeleverd.
Er is niet alleen goed nieuws uit 2005. In de Elzas was het jaar onregelmatig: mooi weer vanaf midden juni, wisselvallig in augustus, opnieuw mooi in september, en dan – helaas – veel regen in het begin van oktober. De oogst begon in de Elzas op 22 september, maar heel wat wijnbouwers hebben gewacht en kregen dus regen te verwerken. De meeste basiswijnen hebben daaronder geleden. De betere terroirs (met de betere afwatering) hebben minder problemen gekend, maar een groot jaar is 2005 hier niet geworden.
Helemaal aan de andere kant van Frankrijk, in de zuidelijke Provence, was het jaar nog moeilijker. Doorgaans is deze streek kurkdroog, maar in september begon het hier zowaar te regenen, gecombineerd met beduidend lagere temperaturen. Ook Corsica beleefde een moeilijk jaar.
Verder naar het zuiden, in de Languedoc, bleef het dan weer zeer droog, met zelfs het risico op droogtestress voor de planten. Gelukkig zijn de druivensoorten die hier geteeld worden, een en ander gewend. De rode wijnen worden gekenmerkt door zuiver fruit en hoge zuren, maar van een echt bewaarjaar durft niemand spreken. Het nog zuidelijker gelegen Roussillon, dat vaak gebukt gaat onder een brandende zon met hoge alcoholpercentages als gevolg, kende in 2005 een vrij gematigd klimaat, beter geschikt voor de wijndruif. De wijnen zijn bijgevolg evenwichtiger, en vertonen veel minder de impressies van gekookt of gestoofd fruit. Bovendien zijn hier heel wat jongere wijnbouwers aan het werk, die vastberaden zijn om het mineralige terroir van de streek (met veel leisteen en graniet) ten volle te exploiteren.
Dit overzicht maakt één zaak duidelijk: hetzelfde wijnjaar ziet er in hetzelfde wijnland overal weer anders uit. Maar al bij al is 2005 in Frankrijk homogener dan in vele andere jaren.
