Komt port uit Porto?
De term "port" is afgeleid van Vinho do Porto, de tweede grootste stad van Portugal. Maar alle grote porthuizen bevinden zich eigenlijk in Vila Nova de Gaia, een aangrenzende gemeente aan de overkant van de rivier Douro.
Hier wordt de port vandaag alleen opgevoed in houten vaten en gebotteld, de vinificatie vindt plaats in de quinta's (wijndomeinen) van de Dourovallei waar de druiven voor port worden geteeld. De Douro is dan weer de rivier die als Duero ontspringt in Spanje, en uitmondt in de Atlantische Oceaan in Porto. Vandaar wordt port geëxporteerd naar alle uithoeken van de wereld. Dat begon al in de 17de eeuw en vele Engelse families speelden in die handel een rol, vandaar dat je nog vaak een Engelse naam op een porthuis aantreft. Port is trouwens nog altijd een favoriete wijn van de Engelsen, onder meer bij hun Stiltonkaas.
Is port een wijn? Zeer zeker, maar wel een speciale: de gisting van de Portugese druiven (touriga nacional, tinta barroca en andere) wordt vroegtijdig gestopt door de toevoeging van alcohol. Daardoor blijft er onvergiste suiker achter in de wijn (waardoor hij zoet is), en ligt het alcoholgehalte hoger (18 à 20%). Hetzelfde procédé wordt toegepast bij Franse vins doux naturels, zoals Banyuls en Rivesaltes.
Onlangs kreeg ik de kans om mijn kennis over deze unieke wijn te updaten door een bezoek aan het bekende porthuis Porto Cruz. Ik volgde het traject van de port en begon dus in de Dourovallei, een van de allermooiste wijnlandschappen ter wereld, met steile geterrasseerde hellingen die langs beide oevers van de Douro oprijzen. Quinta de Ventozelo is er een van de oudste wijndomeinen en werd door Porto Cruz aangekocht. Maar deze 200 hectaren volstaan niet voor de productie van 10 miljoen flessen onder het eigen merk, en nog eens 10 miljoen voor private labels: vandaar dat het bedrijf samenwerkt met liefst duizend zelfstandige druiventelers in de vallei.
In Porto zelf (eigenlijk in Vila Nova de Gaia) bevindt zich de Espaço Porto Cruz, waar het hele gamma kan geproefd en gekocht worden. Port bestaat in alle kwaliteitsklassen, van de eenvoudige ruby en tawny, tot de hoogst verfijnde en complexe vintage en colheita van druiven uit de beste oogstjaren. Het belangrijkste stijlverschil bestaat tussen port met houtrijping (tawny en colheita) en port zonder houtrijping (ruby en vintage). Eerstgenoemde is lichter van kleur en neigt met zijn oxidatieve toetsen naar madeira, de andere is donkerder, voller en fruitiger. Maar zowel colheita als vintage kunnen zeer goed verouderen en winnen dan nog aan complexiteit.
Na opening blijft port langer goed dan een droge wijn: van enkele dagen voor vintage port tot enkele weken voor ruby en tawny. Colheita houdt het zelfs nog langer uit. Zeg je trouwens "port" of "porto"? Je mag beide zeggen. De echte liefhebber houdt het bij port.
Invoerders:
Wijnhuis Vanden Bulcke ( Roeselare )
