De wijn van de mosselman
Tijd van de mosselen, tijd voor Muscadet. Maar: bezint eer je drinkt!
In elk mosselseizoen ziet Muscadet een stijging in de verkoop. Velen vinden immers dat geen enkele wijn beter past bij mosselen, en dat is ook zo. Maar let op: er is veel kaf tussen het koren.
Muscadet is zowel de naam van de wijn als van de streek waar hij vandaan komt: rond Nantes, aan de monding van de Loire. Daar wordt een druif geteeld die uniek is in de wereld, de melon de Bourgogne, die een wijn met een heel eigen smaak en geur oplevert.
Toch heeft Muscadet niet zo'n beste reputatie onder wijnliefhebbers. Dat heeft veel te maken met de dominantie van de grote commerciële handelshuizen die overal in de streek druiven en wijn opkopen. Zij brengen vermengde, onpersoonlijke Muscadets op de markt, aan alsmaar lagere prijzen. Wijnbouwers die kwaliteit willen brengen, krijgen het door deze prijsdruk moeilijk. Ten einde raad verkopen zij hun oogst of wijn dan ook maar aan de handelshuizen.
Prijs lijkt op die manier nog het enige te zijn waarmee Muscadets zich van elkaar onderscheiden. Terwijl je met de melon de Bourgogne best een heel aromatische, smakelijke wijn kan maken. Die een kasserol dampende mosselen beter tot zijn recht doet komen dan het vaak zurig-sprankelende, magere wijntje dat voor Muscadet doorgaat.
Gelukkig zijn er in de streek nog wijnbouwers die zich niet onder druk laten zetten en koppig hun weg blijven gaan. Zoals Pierre Luneau die veel belang hecht aan de ondergrond en volledig met de hand plukt. Hij neemt me mee naar zijn cuves die onder de grond liggen, wat typisch is voor Muscadet. Hierin gebeurt de gisting en blijven de wijnen een heel jaar sur lie liggen,op hun bezinksel. Vandaar de vermelding "Muscadet sur lie" op de wijnfles, wat in principe duidt op een Muscadet met meer geur en smaak.
Pierre Luneau staat vooral bekend om het feit dat hij nog oude jaargangen verkoopt. "Muscadet veroudert heel goed", zegt hij, "in tegenstelling tot wat algemeen gedacht wordt."
Dat komt door het hoge gehalte aan fijne zuren, die - net zoals tannines - wijn een grote bewaarkracht geven. Tijdens een memorabele degustatie wordt dat bewezen. Ik sta versteld van de kracht die nog van deze wijnen uitgaat, van hun fluwelige textuur en rijkdom aan aroma's. Is dit Muscadet?
"Jawel", lacht Pierre Luneau, "Meestal drinken wij Muscadets in hun jonge jaren, en dan zijn ze zoals adolescenten: nerveus en levendig. Maar later worden ze, net zoals wij allemaal, kalmer en genuanceerder."
Een goede vriend van Luneau, al even gepassioneerd, is Joseph - "Jo" - Landron uit La Haye-Fouassière. Ook bij hem is de ondergrond heel belangrijk: in zijn proeflokaal liggen verschillende gesteenten uitgestald. Hij maakt een wijn die hij "Amphibolite Nature" noemt, naar het gesteente dat vroeger in de zee lag maar nu in de ondergrond van Muscadet terug te vinden is. Eén van zijn cuvées, "L'Hermine d'Or", werd voor de wereldbeker voetbal van 1998 in Frankrijk uitgekozen tot wijn voor de officiële genodigden in het voetbalstadion van Nantes.
Dergelijke blijken van erkenning heeft de Muscadetstreek nodig, vooral om jongeren aan te moedigen voor kwaliteit te kiezen en het imago van de streek op te krikken. Eén van hen is Jean-Jacques Bonnet. Met zijn oudere broer Rémi runt hij in La Chapelle-Heulin het familiale domein. Ook hij hamert op het belang van de bodem: "In onze streek wordt slechts één druif geteeld. We moeten de verschillen dus uit de ondergrond halen".
Ik vraag hem of het geen nadeel is dat hier slechts één druif is toegelaten volgens de wijnwetgeving.
"Ach, sommigen zeggen dat de melon de Bourgogne te weinig kwaliteiten bezit om het echt te maken", zegt hij. "Maar dat klopt niet. Het is waar dat zij niet uitblinkt in complexiteit, maar dat is ook het geval met de sauvignon blanc. En kijk eens welk wereldsucces die druif bereikt heeft."
Hoewel de Loirestreek bekend staat om zijn kastelen, zijn er in Muscadet slechts enkele. Eén daarvan is het Château du Cléray-Sauvion. Broers Yves en Jean-Ernest Sauvion hebben het elk voor de helft in hun bezit. Jean-Ernest onthaalt me en gedraagt zich als een aristocraat voor wie het leven louter uit cultuur en genot bestaat. Ik ben dan ook verrast als hij me vertelt dat zijn ouders en grootouders hun fortuin vergaarden in de varkenshandel. Ze investeerden een deel van hun kapitaal in wijngaarden, waarna Jean-Ernest en zijn broer zich volledig op de wijnbouw en wijnhandel toelegden.
Jean-Ernst ontpopt zich als een wat excentrieke, maar genereuze gastheer. Hij trakteert me in de schitterende kelders van zijn kasteel op een degustatie, en zet tot mijn verbazing bij elke wijn een ander stukje klassieke muziek op. Hij heeft namelijk een bijzondere passie: het combineren van wijn met muziek. Terwijl wij, barbaren, alleen maar combinaties met mosselen zoeken!
