Kan je wijn van gekloonde wijnstokken herkennen?
Hoe komt het dat sommige wijnen monotoon zijn, terwijl andere net aromatische schakering en complexiteit vertonen? Dat sommige smaken in een wijn eenduidig en oppervlakkig overkomen, terwijl andere expressief, diep en intens zijn?
Het kan liggen aan het rendement in de wijngaard: wie kiest voor het kweken van zoveel mogelijk druiven, lijdt onvermijdelijk kwaliteitsverlies. Maar een andere frequente oorzaak is dat de druiven van gekloonde wijnstokken komen.
In plaats van een twijg van een wijnstok opnieuw wortel te laten schieten, maakt de wetenschap het vandaag immers mogelijk om van een wijnstok klonen te creëren: nieuwe, genetisch identieke planten. Kwekerijen verkopen deze door de overheid gecertifieerde klonen, die geselecteerd worden op bepaalde eigenschappen: regelmaat in de productie van druiven, grootte van de druiven, vermogen tot rijping, weerstand tegen ziektes, ... Vooral grote industriële wijngaarden maken er gebruik van. Maar als alle wijnstokken in een wijngaard volkomen identiek en steriel zijn, proef je dat in de wijn, zoals hierboven beschreven. Vandaar dat wijnbouwers doorgaans verschillende klonen tegelijk in hun wijngaard aanplanten, om toch een beetje complexiteit in de wijn te krijgen.
Gelukkig zijn er ook wijnbouwers die alleen nieuwe planten willen op basis van stekken uit hun eigen wijngaard. Die stekken worden in gespecialiseerde kwekerijen geënt op een onderstam die immuun is voor de gevreesde druifluis. Dan worden ze in anderhalf jaar tijd opgevoed tot een plant die sterk genoeg is om in een wijngaard te groeien en te bloeien. Zo houden deze wijnbouwers hun gevarieerde vegetale patrimonium in stand. Wettelijk mogen ze die nieuwe stokken echter alleen in hun eigen wijngaard aanplanten. Omdat ze drager kunnen zijn van een virus waarvan de overheid de verspreiding wil beletten. In tegenstelling tot klonen die overal mogen aangeplant worden.
Deze artisanale methode heeft zijn gevaren. De wijnstok is immers een plant die makkelijk muteert en zelfs degenereert, en vatbaar is voor allerhande ziektes. Vandaar dat vele wijndomeinen hun toevlucht nemen tot uitvoerig geteste klonen, genetisch stabiel, vrij van virussen, beter aangepast aan een bepaalde omgeving, en meer resistent tegen al het onheil dat een wijnstok kan overkomen. Bovendien leveren ze de gewenste rendementen op, wat commercieel mooi meegenomen is.
Het resultaat is een wereldwijde handel in genummerde klonen. En in identiek smakende, monotone wijnen die ook gekloond lijken.
