Geen moezelwijntjes meer
Amper 300 kilometer van Brussel ligt een mooie wijnregio die jarenlang ondergewaardeerd werd: de vallei van de Moezel. Er worden schitterend subtiele wijnen gemaakt.
Wie Moezel zegt, denkt vaak spontaan aan licht parelende moezelwijntjes van het Groothertogdom Luxemburg, een land dat niet meteen hoge ogen gooit als wijnproducerende natie. Maar de Duitse Moezelstreek, voluit Mosel-Saar-Ruwer genoemd (naar de zijrivieren van de Moezel), heeft een heel ander terroir. De wijngaarden liggen er op bijzonder steile hellingen van leisteen, de wijnen (meestal riesling) blinken uit door hun finesse en subtiliteit. Hoe kan het ook anders? Het koele klimaat is ideaal voor een trage rijping van de rieslingdruif, de wijnstokken moeten hard werken om op de steile en onvruchtbare hellingen te overleven, de opbrengsten zijn van nature laag, en het onderhoud van de wijngaarden moét wel manueel gebeuren. Landbouwmachines zijn hier uitgesloten. De pluk is hard labeur. Alleen al het naar beneden brengen van de druiven is een hels karwei. In sommige wijngaarden wordt gewerkt met een systeem van monorail om werklieden en materiaal naar de top van de hellingen te transporteren. Niet verwonderlijk dat hier wel eens gezegd wordt: "Onze wijnstreek wordt door iedereen bewonderd, maar niemand wil er werken."
Vanwege die moeilijke omstandigheden kan Moezelwijn nooit echt goedkoop zijn. Toch zijn de prijzen nog zeer schappelijk, deels omdat men hier wel weet dat de reputatie van het "moezelwijntje" ook het imago van de goede wijnen aantast. Lang zal dat niet blijven duren. De wereldvraag naar Duitse kwaliteitswijn neemt toe, en zeker sinds de invloedrijke wijncriticus Robert Parker bepaalde Duitse wijnjaren de hoogte heeft in geprezen, worden prijsstijgingen verwacht.
In de Moezelvallei zijn wijnen van goede wijnbouwers in ieder geval het summum van fijne geurigheid en fruitigheid, subtiel verweven met levendige zuren en frisse mineralen. Kracht en body moet je hier niet zoeken. Daarvoor moet je in andere Duitse wijnstreken zijn, zoals de Pfalz. Hier kom je voor het tegenovergestelde: finesse en elegantie.
Maar in de wijngaarden heb je wèl kracht en body nodig.
Ik bezocht in de Moezelvallei het Weingut Selbach-Oster, een familiaal domein sinds 1661. Barbara Selbach, die samen met haar echtgenoot en schoonvader het domein leidt, vertelde me over het probleem van everzwijnen die op de hellingen de rijpe druiven hadden opgegeten: alsof het zo al niet moeilijk genoeg was. Heel de oogst van Weissburgunder (pinot blanc) was weg. Gelukkig rijpt de riesling later, en waren die druiven onaangeroerd gebleven. Maar er was nu wel voortdurende bewaking van de wijngaarden nodig. Een harde realiteit die in schril contrast staat met de wijnen zelf: loepzuivere pareltjes van finesse en subtiliteit.
Niet alleen in de wijngaard wordt de Moezelvallei gekenmerkt door een ambachtelijke aanpak, ook in de wijnkelders. De streek bestaat uit vele kleine familiale domeinen, waar de wijnkennis al vele generaties lang wordt doorgegeven. In Mertesdorf, een dorpje aan de Ruwer, keek ik mijn ogen uit toen ik de honderd jaar oude wijnkelder van wijnmaker Carl von Schubert bezocht. De kelder werd in een berg uitgegraven, en van daaruit loopt er fris bronwater in, zodat de temperatuur constant koel blijft. De vaten van Duitse eik zijn dertig jaar oud. De delicate riesling verdraagt immers geen nieuwe eik, en daarom worden in Duitsland de meeste wijnen op grote gebruikte vaten bewaard. Sommigen beweren dat dergelijke oude vaten geen enkel effect meer hebben op de wijn. Anderen stellen dat zo'n vatrijping wel degelijk delicate aroma's en rondheid geeft aan de riesling. Even verderop bekwam ik nauwelijks van mijn verbazing toen ik in een kelder werd geleid die duizend jaar oud is. Hier bewaart Carl von Schubert oudere jaargangen van de familiewijn, tot 1895 toe.
In de Moezelvallei worden de familiale tradities in ere gehouden. In Trittenheim ontmoette ik de wijnmaker Gerhard Eifel. Zijn domein dateert van 1760. Zijn voorvaders maakten wijn sinds 1900. Hijzelf maakt vandaag een wijn van oude druivenstokken van 1935. Wijnmaken ziet hij als een artistieke daad. Hij houdt in zijn domein trouwens een kunstgalerij open, die hij toepasselijk Riesling Galerie noemt. Hij stond erop dat ik met hem meeging naar zijn wijngaard, hoog boven de Moezel gelegen. Het panorama was er adembenemend: de Moezel die zich doorheen het landschap kronkelt, en de wijngaarden die als het ware uit het water oprijzen, tegen de steile hellingen op. Gerhard Eifel had zowaar een fles wijn meegebracht, zodat we een glas konden drinken naast de wijnstokken waarvan hij gemaakt was. De romantiek van de wijn leeft nog in de Moezelvallei.
