L'Autoroute du Vin
Als je deze zomer naar het Franse zuiden trekt, vertraag dan even tussen Lyon en Avignon: langs de Autoroute du Soleil en de Rhône liggen wijngaarden en wijndomeinen die een tussenstop meer dan waard zijn.
Vakantiegangers naar het zuiden weten het: vanaf Lyon is de kans groot dat de zon begint te schijnen. De Autoroute du Soleil volgt nu de loop van de rivier Rhône tot in Avignon. De meeste reizigers rijden dan ook in volle vaart voorbij aan een strook wijngaarden, die nochtans wijnen voortbrengt die bij de beste van Frankrijk horen. Door de overvloedige zon worden de druiven hier makkelijker rijp dan in wijnstreken ten noorden van Lyon. En dus zijn de wijnen voller, ronder en krachtiger.
We zijn met meer dan honderd journalisten uit de hele wereld voor een tocht door alle wijnstreken langs de Rhône. Na een openingsdiner in Lyon, waar ik aan tafel zit met journalisten uit Taiwan, Hong Kong, China en Japan, komen we de volgende dag de eerste topwijngaarden tegen op de steile heuvels van Côte Rôtie. Je kan ze niet missen als je ter hoogte van de afrit Ampuis uit het raam van je auto kijkt, rechts van de autoroute. Daar houden we een eerste keer halt, want in dit dorpje aan de voet van de wijnheuvels hebben de wijnbouwers van Côte Rôtie en Condrieu zich verzameld om hun wijnen te laten proeven.
Côte Rôtie betekent "geroosterde helling", omdat ze de hele dag beschenen wordt door de zon, waardoor de druiven optimaal rijpen. Dit is een streek van rode wijnen, gemaakt van de druif syrah, vaak gemengd met een beetje van de witte druif viognier, om de wijnen ronder te maken. Hier moet hard gewerkt worden op de steile terrassen om de wijngaarden te onderhouden en te oogsten. En dus kunnen de wijnen nooit echt goedkoop zijn, vooral niet sinds de wereld deze voordien onbekende streek, met zijn complexe, intense en evenwichtige wijnen, ontdekt heeft.
In Ampuis woont en werkt Philippe Guigal, derde generatie van een familie van wijnbouwers die deze streek groot gemaakt heeft. En zelf ook groot geworden is. De familie Guigal maakt wijn uit heel wat wijnstreken langs de Rhône, en ook drie topwijnen van de beste wijngaarden in Côte Rôtie: La Mouline, La Turque en La Landonne. Andere goede producenten van Côte Rôtie zijn Barge, Bonnefond, Burgaud, Chapoutier, Clusel-Roch, Duclaux, Gaillard, Gangloff, Garon, Gerin, Jamet, Jasmin, Stephan, Texier, Vins de Vienne ...
Even verderop ligt Condrieu, waar uitsluitend witte wijn van viognier gemaakt wordt. Een bijzonder geurige en geschakeerde wijn, met verleidelijke aroma's van abrikoos, honing en bloesem. Hier bevindt zich een van de weinige wijndomeinen in Frankrijk die hun eigen appellation protégée hebben gekregen: Château Grillet. Een familie die er meer dan een eeuw eigenaar van was, verkocht het aan de Franse zakenman François Pinault, eigenaar van de luxemultinational Kering van o.m. de modemerken Gucci, Saint Laurent en Alexander McQueen. De wijngaard is slechts 3,5 hectare groot en er wordt maar één viognierwijn gemaakt, de productie bedraagt slechts 10 tot 12.000 flessen per jaar. Hoeft het gezegd dat deze wijn peperduur is? Gelukkig zijn er ook betaalbare Condrieuwijnen, al zijn ze nooit echt goedkoop. Bekende wijnbouwers zijn Colombo, Cuilleron, Niero, Pilon, Vernay, Villard ... Ook wijnbouwers in Côte Rôtie hebben niet zelden wijngaarden in Condrieu, en vice versa.
Verder langs de Autoroute du Soleil rijden we lange tijd door Saint-Joseph, een uitgestrekte appellatie van bijna duizend hectare waar de witte en rode wijnen merkelijk goedkoper zijn. Ze bezitten niet de klasse van Côte Rôtie en Condrieu, maar bieden toch veel waar voor hun geld. We houden halt in Mauves, waar we enkele wijnbouwers uit Côte Rôtie en Condrieu tegenkomen, die ook wijngaarden in Saint-Joseph bezitten. Daarnaast worden we aangenaam verrast door de kwaliteit van domeinen als Durand, Courbis, Farge en Gonon.
In het zuiden van Saint-Joseph zien we aan de andere kant van de Rhône de mythische heuvel van Hermitage opduiken: één enkele heuvel, pal gericht op het zuiden, waar enkele van de grootste en duurste witte en rode wijnen van de wereld vandaan komen. Voor rode wijn is de syrah hier nog altijd de druif, maar witte wijn wordt niet langer van viognier, maar van roussanne en marsanne gemaakt. Daarnaast ligt de wijnstreek Crozes-Hermitage, die niet voor niets de mythische naam Hermitage heeft toegevoegd aan het dorp Crozes: zo kon het er enige glans van meepikken. Want de wijnen zijn hier soepeler en lichter, en bijgevolg ook goedkoper. Let op namen als Graillot, Colombier, Combier, Les Alexandriens, Fayolle en Yann Chave.
We naderen Valence nu, en ten westen daarvan liggen de minder bekende wijnstreken Saint-Péray en Cornas. Eerstgenoemde is gekend voor witte wijn en schuimwijn van roussanne en marsanne, de andere voor stoere, karaktervolle rode wijnen van syrah. Eén wijnbouwer heeft de reputatie van Cornas een stevige duw vooruit gegeven: Auguste Clape. Maar ook bij Voge, Paris en Domaine du Tunnel wordt mooie Cornas gemaakt.
Na Valence rijden we de noordelijke Rhônevallei uit. Om een vijftigtal kilometer verder, even na Montélimar, het zuidelijke deel binnen te rijden. Hier zien we de wijngaarden waar wijnen vandaan komen onder de benamingen Côtes du Rhône en Côtes du Rhône Villages, kwalitatief de betere van de twee. In dit deel van de Rhônevallei worden de druiven nog makkelijker rijp dan in het noorden, de wijnen zijn in het algemeen dan ook voller en krachtiger. De syrah wordt hier als dominante druif vervangen door de grenache, beide worden nog vermengd met druiven als carignan, mourvèdre en cinsault. Voor witte wijn krijgen de viognier, marsanne en roussanne het gezelschap van onder rmeer grenache blanc, bourboulenc en clairette.
Na Bollène begint het beste gedeelte van de zuidelijke Rhônevallei, waar de gemeenten liggen die, in plaats van een algemene benaming, hun eigen gemeentenaam op het wijnetiket mogen zetten, de zogenaamde cru's: Châteauneuf-du-Pape, Gigondas, Vacqueyras, Lirac, Vinsobres, Rasteau, Cairanne, Beaumes-de-Venise en Tavel, elk met hun eigen wijnprofiel. Vinsobres is de meest noordelijke gemeente en dat proef je in de wijnen: fijn, fruitig en fris. Heel anders zijn de wijnen van Rasteau, waar de liefhebbers van volronde wijnen met een genereuze dosis alcohol hun gading vinden. In Beaumes-de-Venise wordt de alcohol onder controle gehouden door de hoge ligging van de wijngaarden, wat wijnen oplevert die harmonieus en elegant zijn. Châteauneuf-du-Pape, Gigondas en Vacqueyras zijn dan weer gekend voor hun krachtige, alcoholrijke wijnen. Terwijl Tavel een sterke reputatie voor rosé heeft opgebouwd, er worden trouwens geen rode en witte wijnen gemaakt. Een bijzondere vermelding verdient de gemeente Laudun die nu nog geen cru is, maar het wel zal worden: zowel de witte als rode wijnen zijn opmerkelijk goed, vaak voor prijzen onder de 10 euro.
De wijngaarden van de Rhônevallei eindigen in Avignon, onze tocht ook. Maar de Rhône stopt niet, zij stroomt verder naar het zuiden en mondt uit in de Middellandse Zee.
Veranderingen op til in de Rhônevallei
"De wijndrinker van vroeger is niet meer die van nu", zegt Michel Chapoutier, eigenaar van een groot wijnbedrijf en voorzitter van Inter Rhône, de organisatie die de Rhônewijnen promoot, "Er is een nieuwe generatie die minder maar betere wijn drinkt. Ook de consumptie in ons eigen land daalt. Vandaar dat we meer moeten inzetten op export."
Vandaag wordt éénderde van de Rhônewijnen geëxporteerd: "De Verenigde Staten is onze belangrijkste buitenlandse markt geworden, en ook China is de laatste jaren sterk opgekomen."
Daarnaast tonen de cijfers aan dat er steeds meer witte en rosé wijn gedronken wordt, terwijl driekwart van de Rhônewijnen rood is: "We zullen in de toekomst blauwe druiven moeten vervangen door druiven voor witte wijn."
"Wijndrinkers zijn ook meer dan ooit bekommerd om ecologie en gezondheid", zegt Chapoutier, "Wij hebben daarom strengere richtlijnen geïntroduceerd voor de teelt van onze druiven."
De klimaatopwarming laat zich in deze zuidelijke streek duidelijk voelen: "Je zal onder wijnbouwers geen klimaatontkenners vinden, wij maken de opwarming van dichtbij mee. Gelukkig liggen heel wat wijngaarden bij ons op een zekere hoogte, waar het koeler is. Maar ik sluit niet uit dat in de toekomst wijngaarden verplaatst moeten worden naar koelere gebieden."
Eten en logeren tussen Lyon tot Avignon
- Régis et Jacques Marcon in St-Bonnet-le-Froid (regismarcon.fr): unieke gastronomische ervaring in dit driesterrenrestaurant met hotel in een prachtige omgeving
- Fac et Spera in Tain l'Hermitage (hotel.facetspera.fr): gloednieuw hotel met bistro van wijnondernemer Michel Chapoutier
- Le Mangevins in Tain l'Hermitage (Facebookpagina): bijzonder goede Franse keuken met internationale accenten door een vrouwelijke chef van Japanse afkomst
- Maison Gambert in Tain l'Hermitage (maisongambert.com): jonge equipe die prima werk levert; mooie ligging tussen de wijngaarden
- Hôtel de la Villeon in Tournon-sur-Rhône (hoteldelavilleon.com): prachtig gerestaureerde herenwoning uit de 18de eeuw
- Du Jardin à l'Assiette in Mauves (dujardinalassiette.fr): vrij recent restaurant van een jonge chef met veel talent
- La Grappe d'Or in Saint-Péray (lagrappedorsaintperay.com): eenvoudig lokaal restaurant met verrassend goede keuken op basis van verse producten
- Anne-Sophie Pic in Valence (anne-sophie-pic.com): onovertroffen driesterrenkeuken en hotel van de beste vrouwelijke kok van Frankrijk; ernaast ligt haar brasserie André genoemd naar haar grootvader, met Franse klassiekers
- Le Carré d'Aléthius in Charmes-sur-Rhône (lecarredalethius.com): modern hotel met de geraffineerde keuken van Olivier Samin (1 ster), jarenlang de rechterhand van Anne-Sophie Pic
- Domaine du Colombier in Malataverne (domaine-colombier.com): mooi hotel in een bastide van de 14de eeuw in een park van 4 hectare met zwembad
- Le Pré du Moulin in Sérignan du Comtat (predumoulin.com): hotel-restaurant in een oude molen, gelegen op een idyllische plek
- L'Oustalet in Gigondas (loustalet-gigondas.com): restaurant met een terras onder platanen, schitterende keuken en wijnkaart
- Château de Varenne in Sauveterre (chateaudevarenne.com): mooi en charmant hotel in een Provençaalse residentie van de 18de eeuw, met zwembad
Invoerders van wijnen tussen Lyon en Avignon
boutelegier.be, cavesdefrance.be, chateauxvini.be, dulst.be, magnuswijnen.be, oenologic.be, vinesse.be, wijnen-dekok.com, wijnenpatrickjublou.be, wijnhuisvandenbulcke.be
Invoerders:
Caves de France ( Schoonaarde (Dendermonde) )
Châteaux Vini ( Ternat )
Kwaliteitswijnen Boutelegier ( Assebroek )
Magnus ( Kontich )
oenoLogic ( Hofstade (Zemst) )
Dulst Wijn met Advies ( Blanden )
Vinesse ( Nieuwkerken-Waas (Sint-Niklaas) )
Patrick Jublou ( Bierbeek )
De Kok ( Lier )
Wijnhuis Vanden Bulcke ( Roeselare )
