Waarom worden er wijngaarden aangelegd op vulkanen?
Er is al veel geschreven over de invloed van de bodem op de kwaliteit en smaak van de wijn. Maar nergens is dat duidelijker dan bij wijnstokken op vulkanische bodem. Wijn die uit versteende lava en as afkomstig is, smaakt nooit alleen naar fruit, altijd zinderen er aardse en minerale aroma's door, die intenser zijn dan je ooit in een andere wijn hebt geproefd: van tintelende zuren, over impressies van vuursteen, tot een voor wijn zeldzame ziltigheid. Je proeft als het ware de kracht en energie van de plek waar deze wijn is geboren.
De boeiendste wijnen ontstaan altijd in extreme omstandigheden. Op steile hellingen, grote hoogten, uiterste temperatuurgrenzen, onvruchtbare bodems. En wat is extremer dan wijn verbouwen op een vulkaan? Je hoeft er nochtans niet ver voor te reizen, het gebeurt vaker in Europa dan je denkt.
Heel wat vulkanen houden trouwens geen gevaar meer in. De wijnbouwer kan de vulkaan dus gewoon zien als een heuvel of een berg, waar de wijnstokken op een helling kunnen staan, wat gunstig is voor de zonexpositie en afwatering. Maar de bodem maakt het verschil met andere heuvels en bergen.
Voor het brede publiek is het vakantie-eiland Lanzarote wellicht de bekendste plek in Europa waar wijn verbouwd wordt op vulkanische bodem. Al gaat het eerder om vulkanische as, waarin de wijnstokken worden ingegraven. Er komt helaas zelden goede wijn uit voort, wellicht door gebrek aan water. En door een teveel aan toeristen.
Veel betere resultaten vind je in Sicilië, op de hellingen van de vulkaan Etna. Vooral met de minder bekende maar uitmuntende druif nerello mascalese, die met recht en reden de pinot noir van Sicilië wordt genoemd.
Ook in de Italiaanse provincies Campania en Basilicata, ter hoogte van Napels, vind je heel wat wijngaarden op vulkanen in dramatisch mooie landschappen. Hier spelen andere druiven de hoofdrol: de aglianico voor rode, de falanghina, fiano en greco di tufo voor witte wijnen.
Verder naar het oosten zijn er vulkanische wijnen in Hongarije, meer bepaald in Somló waar Zoltán Balogh schitterende witte wijn maakt van de vergeten Hongaarse druif juhfark. En in Griekenland worden op het vulkanische eiland Santorini messcherpe witte wijnen gemaakt van de lokale druif assyrtiko. Ook het Portugese eiland Madeira is vulkanisch: een van de redenen waarom haar beroemde zoete wijnen tegelijk zo'n hoge zuurgraad hebben.
Er zijn ook vulkanische wijngaarden dichter bij België. In de Ardèche bijvoorbeeld, waar zich heel wat uitgedoofde vulkanen bevinden. Of op bepaalde plekken langs de Moezel en de Rijn, waar riesling en pinot noir een vurige expressie krijgen. In het zuiden van de Elzas rijst eveneens een vulkanische berg op, met de befaamde grand cru-wijngaard Rangen. Allemaal bestemmingen voor een spannende wijnreis.
