Duiden de tranen van een wijn op betere kwaliteit?
Jaren geleden dat ik nog eens op de "tranen" van een wijn gelet heb. Maar onlangs zag ik het weer iemand doen: hij walste de wijn rond in het glas, en inspecteerde vervolgens of de wijn deels bleef kleven aan de binnenwand, om van daaruit langzaam in boogjes naar beneden te druipen. "Merkwaardig", zei hij, "Ik vind dit een goede wijn, en toch traant hij amper."
Daarmee maakte hij duidelijk waarom sommige mensen die "wijntranen" zo belangrijk vinden: ze zouden een teken van kwaliteit zijn. Maar is dat wel zo?
Wijn vertoont een zekere viscositeit, waardoor hij trager en dikker vloeit dan pakweg water. Die viscositeit wordt hoger naarmate een wijn meer suikers en/of meer alcohol bevat, waardoor de wijn meer zal tranen. Maar dat duidt nog niet op een betere kwaliteit. Hoogstens op een zoete wijn, of op een wijn uit een warm klimaat of warme jaargang, waarin de druiven meer suikers opbouwden die zich tijdens de gisting hebben omgezet in meer alcohol. Maar omdat heel wat mensen dergelijke wijnen liever drinken, werd dat vertaald naar "kwaliteit".
Bovendien hangt de mate van tranen ook af van de netheid van het glas. In slecht gespoelde glazen zijn de tranen minder duidelijk.
Andere signalen zijn veel belangrijker om de kwaliteit van een wijn in te schatten. Ik heb ze voor mezelf samengevat in het Franse woord CIEL. Zoals u weet, betekent dat "hemel", de plek waar je in verzeild kunt raken bij het drinken van een goede wijn. C-I-E-L staat voor Complexiteit, Intensiteit, Evenwicht en Lengte. Vier basisvoorwaarden om een wijn als goed te bestempelen.
Complexiteit slaat op het feit dat de wijn niet simpel en monotoon is, maar meerdere gevarieerde smaaksensaties teweegbrengt. De wijn heeft dus niet één dominante geur of smaak, maar een veelvoud van fijne, subtiele, geschakeerde, met elkaar verweven aroma's, die in de mond tinteling en zindering veroorzaken.
Een goede wijn moet ook Intensiteit vertonen: je wil geen flauwe, schrale, verwaterde smaak in je glas, maar een gebalde en levendige aromatische expressie.
Daarbij mag het Evenwicht niet verloren gaan: zoet, zuur en bitter (de drie basissmaken in de druif, en dus ook in de wijn) moeten mooi gedoseerd zijn, zonder dat één ervan overheerst, zodat de wijn als een eenheid wordt ervaren.
Ten slotte is de Lengte belangrijk, de tijdsspanne waarin je de wijn nog blijft proeven nadat je hem hebt doorgeslikt. De smaak mag niet plots afgebroken worden, een wijn moet je smaakpapillen blijven beroeren en in de mond nazinderen.
Mijn Nederlandse collega-wijnschrijver Nicolaas Klei schreef ooit: "Ik heb al menig tranende wijn in mijn glas gehad waarbij ik na het proeven in huilen ben uitgebarsten." Ongetwijfeld omdat die wijn deze vier kenmerken niet had die veel belangrijker zijn dan tranen.
