Proeven als beroep
Je trekt wekenlang door wijnstreken en proeft elke dag tientallen wijnen. Een droomjob of een hondenstiel?
In Chili, in de befaamde Colchagua Valley, raakte ik ooit verzeild in een proefsessie van een wijnbedrijf, die eigenlijk georganiseerd was voor - zo werd mij gezegd - "two leading winewriters from Canada".
Het bleek te gaan om een krasse zestiger, Tony, die de allure had van een managing director op zijn retour, en zijn naar schatting dertig jaar jongere assistente, Margareth.
Op de proeftafel stonden niet minder dan vijfentwintig flessen: het beloofde een serieuze sessie te worden. Tony en Margareth wilden kennelijk een bijzonder compleet beeld krijgen van de productie van dit wijnbedrijf.
Ik nam een stoel naast Tony, een glas, en begon mijn keuze te maken uit het grote aanbod flessen.
"Vijfentwintig is teveel voor mij", zei ik bij wijze van verklaring.
"Oh, wij zijn dat gewoon!", zei Tony prompt, waarmee zijn status van door de wol geverfde proever meteen was neergezet.
Als je een aantal wijnkenners bij elkaar zet, gebeurt het wel vaker dat er een soort stille competitie ontstaat over wie nu eigenlijk de grootste kenner of meest geroutineerde proever is. Meestal begint dat met het rondstrooien van een aantal vaktermen, om de concurrentie wat af te dreigen. Vervolgens gaat men behoedzaam elkaars kennis aftasten, om bij de eerste aarzeling van de ander genadeloos toe te slaan.
Margareth bleef voorlopig wat afzijdig, maar Tony ging meteen in de aanval.
"I smell a little vee-ay", fluisterde hij me toe met zijn Canadees accent, zijn neus half in een wijnglas.
"Sorry?" vroeg ik verrast.
"Vee-ay", zei Tony quasi-verbaasd over mijn onwetendheid, "Volatile Acidity."
Ik begreep nu dat hij de afkorting V.A. had uitgesproken, waarmee hij het vluchtige azijnzuur bedoelde dat men in een wijn kan aantreffen.
Ik besefte dat het 1-0 voor Tony was.
De export manager van het wijnbedrijf vertelde ons dat hun oenoloog nog gewerkt had bij Guigal in Frankrijk. Tony zag hierin een kans om zijn voorsprong te vergroten.
"Dat dacht ik al!" schalde hij, "Deze wijnen zijn inderdaad very Guigal-like!"
Persoonlijk vond ik deze interventie minder overtuigend, maar uit de triomfantelijke blik van Margareth bleek duidelijk dat zij het doelpunt goedkeurde.
Na de uitgebreide proefsessie, waarin Tony en Margareth alle vijfentwintig flessen hadden geproefd en uitvoerig notities hadden genomen, nodigde de export manager ons uit voor de lunch. Ik ging met plezier op de uitnodiging in, maar Tony en Margareth zegden geen tijd te hebben. Ze dienden reeds te vertrekken naar hun volgende afspraak in een ander wijnbedrijf. Ik informeerde hoeveel proefsessies ze dan wel deden per dag.
"Vandaag hebben we vijf afspraken", zei Tony.
"Is dat niet teveel?" vroeg ik bezorgd.
"Oh, wij zijn dat gewoon!" zei Margareth.
Kennelijk had ze door het veelvuldige proeven aan zelfvertrouwen gewonnen, want ze voegde er nog fijntjes aan toe: "Wij willen onze lezers volledig en correct informeren over deze wijnregio."
"De plicht roept!" lachte Tony.
Daarmee was meteen gesuggereerd dat ik, door deze uitnodiging voor de lunch te aanvaarden, minder plichtsgetrouw te werk ging.
We namen afscheid van elkaar.
In de namiddag had ik een afspraak met een ander wijnbedrijf. Ik was er tevens uitgenodigd voor een avondlijke barbecue in de hacienda van de eigenaar, en kon er blijven overnachten.
Na een rondleiding door het bedrijf verwachtte ik een proefsessie, maar de export manager zei dat hij wilde wachten op enkele mensen die eveneens uitgenodigd waren.
Die daagden evenwel niet tijdig op, zodat we alvast naar de hacienda gingen. De concierge van het wijnbedrijf zou de andere genodigden doorsturen. Ik betrok mijn kamer, meldde mij in de woonkamer voor de proefsessie, maar de export manager wilde nog steeds wachten. Toen de avond viel en het vuur van de barbecue werd aangestoken, opende hij uiteindelijk de eerste flessen. Net op dat ogenblik werd er aangebeld. Een Chileen kwam binnengewandeld, met in zijn zog: Tony en Margareth! Beiden zagen er wat verslenst uit, om niet te zeggen: aangeschoten.
"Hi Tony", zei ik, "Fijn om je terug te zien. Hoe is je dag geweest?"
"Interessant", mompelde hij.
Ze bleken vandaag inderdaad vier wijnbedrijven bezocht te hebben, dit was nummer vijf.
De Chileen in hun gezelschap bleek een PR-man van de wijnbouw in de Colchagua Valley te zijn. Tony en Margareth hadden hem vanuit Canada gecontacteerd om hen in de streek rond te leiden. Dat is een gevaarlijke strategie, want vanuit zijn (door de wijnbedrijven betaalde) functie is een PR-man verplicht om wijnschrijvers naar àlle wijnbedrijven te leiden. Vandaar het zware programma, dat Tony en Margareth duidelijk niet goed was bekomen. Het is namelijk zo dat zelfs het uitspuwen van elke slok wijn de impact van de alcohol nooit volledig neutraliseert, te meer omdat veelvuldig proeven ook leidt tot vermoeidheid en dus tot verminderde weerstand.
Margareth babbelde er in ieder geval lustig op los. Tony haalde zelfs de barbecue niet meer. Hij ging naar de kamer om zich "op te frissen", en geraakte daar niet meer uit.
"Jij ziet er nog fris uit na een dag hard werken!" lalde Margareth.
"Oh, ik ben dat gewoon", zei ik.
Tips voor rondreizende wijnproevers
Niet alleen professionelen, ook steeds meer gewone wijnliefhebbers reizen om te proeven. Vakanties worden gepland in functie van wijn en gastronomie. Groeps- en bedrijfsreizen worden in het teken van de wijn georganiseerd. Het internationale wijntoerisme zit stevig in de lift. Voor wijnlanden en -streken is het een belangrijke vorm van public relations geworden. En het zorgt voor supplementaire inkomsten.
Aan dergelijke wijnreizen begin je best niet onvoorbereid. Eén of twee weken lang elke dag wijnen proeven en bijhorende spijzen nuttigen, lijkt een droomscenario, maar zonder inachtneming van enkele voorzorgen, kan de ervaring negatief uitdraaien. Vandaar
enkele tips.
1. De meeste wijnstreken beschikken over een bureau voor toerisme en promotie. Dat kan je zeker helpen om je reis te plannen, maar laat de keuze van wijndomeinen niet alleen aan haar over. Elk bureau is immers geneigd je naar haar grootste financiers te sturen, de grotere wijnbedrijven dus. Probeer vooraf in wijngidsen een aantal wijndomeinen uit te kiezen die je interessant vindt.
2. Maak altijd vooraf een afspraak met de wijndomeinen, en zeg duidelijk wat je wil doen. Als je bijvoorbeeld al weet hoe wijn gemaakt wordt, is het niet interessant om elke keer weer dat verhaal te horen.
3. Slik vanaf de eerste dag consequent geen wijn in tijdens het proeven. Vermijd wijn tijdens de middaglunch. Drink en eet 's avonds met mate. Drink voldoende water tussendoor. Ik heb al meerdere malen enthousiastelingen gezien die dachten dat hun gestel het wel zou aankunnen, maar na enkele dagen een hotsende rit door de wijngaarden niet meer aankonden.
4. Neem een trui mee voor bezoeken aan de wijnkelders. Het voortdurende verschil tussen de warmte buiten en de kilte in de kelders heeft al menig wijntoerist met een stevige verkoudheid opgezadeld, en dan is het met wijnproeven afgelopen.
5. Vooral in noordelijke streken waar je veel witte wijn of schuimwijn proeft (Duitsland, Champagne, Elzas, Loire…), is het aangeraden een tandpasta mee te nemen voor gevoelige tanden (bvb. Sensodyne of Zendium). De hoge zuurtegraad in deze wijnen tast immers je tandglazuur aan.
6. Kies zorgvuldig de periode. Vlak vòòr de oogst (in september) is interessant: de druiven hangen in volle glorie aan de stokken, en de wijnmakers hebben tijd want ze zitten te wachten op het ideale moment van de pluk. Tijdens de oogstperiode kan je veel leren over hoe wijnbouwers in de praktijk te werk gaan. Weliswaar hebben ze dan geen tijd om je te ontvangen, maar ze vinden het meestal niet erg dat je toekijkt zonder te storen. In de winter hebben ze tijd te over, maar dan zijn de wijngaarden kaal. (Denk er ook aan dat de groeicyclus van de wijnstok in het zuidelijk halfrond loopt van september tot maart.)
