Bordeaux 2004
Na het warme jaar 2003 keerde Bordeaux in 2004 terug naar een klassiekere wijnstijl. Maar met een moderne toets.
Als men in Bordeaux spreekt van een "klassiek wijnjaar", is het oppassen geblazen: het kan betekenen dat de wijndruiven niet rijp waren, met als gevolg te strenge tannines en een te nadrukkelijke invloed van het eikenhout. Een wijn waarop je zogezegd "moet wachten vooraleer hij zich volledig opent". Maar onrijpheid in de wijngaard komt nooit meer goed in de fles. Integendeel: hoe langer de fles blijft liggen, hoe sterker de onrijpheid zich manifesteert.
Voor de jaargang 2004 werd de term "klassiek" opnieuw gebruikt, maar dat kan een verkeerd beeld geven. Na het warme jaar 2003 betekende 2004 inderdaad een terugkeer naar "klassieke" weersomstandigheden, maar de wijnen zelf zijn niet klassiek in de oude betekenis. Ze grijpen weliswaar terug naar de finesse en structuur die we van Bordeaux verwachten, maar worden tegelijk gekenmerkt door levendig en fris fruit, wat hen een moderne toets geeft. Klassiek ontmoet modern: Bordeaux nieuwe stijl?
Het "klassicisme" van het jaar 2004 zit vooral in het lange en langzame rijpingsseizoen van de druiven. Dat is een betere basis voor fijne wijn dan een hittegolf zoals in 2003. Teveel zon en warmte heeft nadelen: de rijping van de druiven kan volledig stilvallen, en het suikergehalte in de druif bereikt haar hoogtepunt vooraleer de druif zijn smaak- en tanninerijpheid heeft bereikt. Vandaar dat heel wat wijnen uit 2003 onevenwichtig zijn.
2004 daarentegen was een vrij koel jaar, maar met mooie temperaturen in juni tijdens de bloei, en nadien ook in september wanneer de oogst nadert. Het jaar was ook droger dan normaal, zodat de druiven in goede gezondheid bleven, zonder rotting. De oogst was wel overvloedig, en dat kan tot gedilueerde wijnen leiden indien men niet ingrijpt. De betere domeinen verwijderden tijdig het overtollige gebladerte (om de druiven meer lucht en licht te geven) en pasten een "groene oogst" toe (het wegsnijden van druiventrossen om de kwaliteit van de overblijvende trossen te verbeteren). Wie deskundig te werk ging in de wijngaard, oogstte mooie druiven met aromatische complexiteit (door de lange en langzame rijping), een mooie zuurtegraad (belangrijk voor de finesse in de wijn) en stevige tannines (wat de wijnen structuur geeft). Kortom: een jaar van evenwicht.
Hoe zit het dan met die "moderne" toets van fruitigheid? Bordeaux heeft lessen getrokken uit de jaren 90, wanneer meermaals overdreven werd met extractie, concentratie en houtrijping. Zoiets drukt het fruit in een wijn naar de achtergrond, en a fortiori is dat zo bij minder rijpe druiven. Daar is men van teruggekomen. Dat het toch gebeurde in de jaren 90, had zijn redenen. Net in die periode kwam de Nieuwe Wereld op de markt met zoete en krachtige wijnen van volrijp fruit uit een warmer klimaat, die de fijnheid en het evenwicht van bordeauxwijnen overdonderden. Daarnaast deed de moderne wijntechnologie haar intrede, met onder meer de concentratiemachines (machines die water aan het druivensap onttrekken zodat de wijn dikker en geconcentreerder wordt). Bordelese wijnen werden daarmee vaak opgefokt om ze meer kleur, kracht en body te geven, in de veronderstelling dat de wijndrinker daarnaar verlangde en in de hoop de concurrentie af te blokken. Maar in een gematigd klimaat, met een beheerste rijpheid (of soms zelfs onrijpheid) van de druiven, kan je de wijntechnologie niet op dezelfde manier inzetten als in een warm klimaat: je moet het met meer finesse doen. Verstandige wijnmakers in Bordeaux hebben dat begrepen, en ze hebben hun fouten uit de jaren 90 – toen ze de technologische snufjes nog niet zo goed kenden – niet opnieuw gemaakt.
Het tij is intussen trouwens gekeerd: na enkele wijnkicks uit de Nieuwe Wereld verlangen wijnliefhebbers opnieuw naar fijne, licht verteerbare wijnen die op elegante wijze een maaltijd begeleiden. Maar wie dit ziet als een signaal dat het "oude Bordeaux" opnieuw een kans maakt, vergist zich. Sinds de doorbraak van de Nieuwe Wereld (en van zuiderse Europese landen zoals Italië en Spanje) accepteren wijnliefhebbers geen onrijpheid en bitterheid meer in wijn, ook niet uit de klassieke wijnstreken. Met 2004 heeft Bordeaux een eerste stap gezet om haar tradities uit het verleden te verenigen met een hedendaagse frisse expressie van het fruit. Het is evenwel een jaar voor liefhebbers van finesse en nuance..
Maar in geen enkele jaargang is het al goud wat blinkt (en zeker niet in de kleinere appellaties). Proeven is dus de boodschap.
